GIDA HARCAMALARINDAKİ SON BİR YILLIK ARTIŞ : % 50,9

-HALKIN ENFLASYONU DURDURULAMIYOR
-İKTİDARIN ÜRETİMİ VE DOLAYISIYLA ARZI ARTIRACAK ÖNLEMLER
YERİNE BAŞVURDUĞU “TANZİM SATIŞ” GİBİ GEÇİCİ YÖNTEMLER,
GIDA FİYATLARINDAKİ ARTIŞI DURDURAMIYOR. GIDA FİYATLARI
MARTTA ORTALAMA YÜZDE 2,7 ORANINDA ARTIŞ GÖSTERDİ.
-BU YILIN İLK ÜÇ AYINDA YÜZDE 16,32 ARTAN GIDA
HARCAMALARINDAKİ SON BİR YILLIK ARTIŞ İSE YÜZDE 50,9 OLARAK
ÖLÇÜLDÜ.

İktidarın, üretimi dolayısıyla gıda arzını artıracak önlemler ve fiyat istikrarını
sağlayacak parasal politikalar yerine uygulamayı tercih ettiği “tanzim satış” gibi geçici
yöntemler gıda fiyatlarındaki artışı durduramıyor. Gıda fiyatları martta bir önceki aya
göre yüzde 2,7 oranında artış kaydetti.
Birleşik Kamu-İş Konfederasyonun Ar-Ge birimi KAMUAR’ın, Ankara’daki
pazar ve marketlerden düzenli olarak derlediği fiyatları esas alarak yaptığı “halkın
enflasyonu” araştırmasının mart ayı sonuçları açıklandı.
Tüketim harcamaları araştırmaları, en yoksul yüzde 10’luk kesimin harcadığı
her 100 liranın 31 lirasını gıda için yaptığını, en zengin yüzde 10’luk kesimin 100
liralık harcaması içerisinde gıdanın aldığı payın ise 13 lirada kaldığını gösteriyor.
Dolayısıyla gıda fiyatlarında yaşanan artış ve azalışlar yoksulların bütçesini
zenginlere göre çok daha derinden etkiliyor.
KAMUAR’ın araştırmasına göre Türkiye’deki aileler gıda için harcadıkları her
100 liranın 17,9 lirasını pirinç, ekmek, bulgur, buğday unu, makarna ve şehriye gibi
ürünlere harcıyor. Diğer ülkelere göre miktar olarak çok az tüketilmesine rağmen,
dünyanın belki de en yüksek fiyatlarının geçerli olması nedeniyle et ve balık için

yapılan harcamalar ise gıda harcamalarının yüzde 22,4’ünü oluşturuyor. Süt, peynir,
tereyağı ve diğer süt ürünleri ile yumurtanın gıda harcamaları içerisindeki payı ise
yüzde 13,4’ü buluyor. Türkiye’de gıda için harcanan her 100 liranın 5,5 lirası tereyağı
dışındaki yağlara,10,8 lirası meyveye, 15,1 lirası sebzeye, 6,1 lirası şeker, reçel, bal
gibi gıda ürünlerine, 3,1 lirası çay ve kahveye, 3,6 lirası alkolsüz içeceklere, 2,2 lirası
ise diğer gıda maddelerine ayrılıyor.
Bu arada TÜİK’in araştırmalarına göre yoksullar gıda harcamalarının büyük
bölümünü ekmek, tahıl ve sebzeye ayırırken, zenginlerin gıda harcamalarının büyük
bölümünü et balık ve deniz ürünleri meydana getiriyor.
Türkiye’de başta hayvancılık olmak üzere tarım sektörünün üretimindeki
artışın, talep artışının gerisinde kalması, bazı ürünlerde üretimin azalması, üreticiyle
tüketici arasındaki zincirde yer alan aracıların yüksek kar oranları ve diğer nedenlerle
gıda fiyatlarında yaşanan yükselişten en büyük zararı, gelirinin büyük bölümünü
gıdaya ayırmak zorunda olan ve enflasyona karşı herhangi bir koruması bulunmayan
yoksul kesimler görüyor.
Mart ayında gıda harcamaları şubat ayına göre yüzde 2,74 oranında artış
kaydetti.

GIDA FİYATLARINDAKİ DEĞİŞİM (MART 2019)

Bir Önceki Aya
Göre (%)

Aralık 2018’e
göre (%)

Yıllık (%)
Ekmek, un, bulgur, makarna v.b. 4,22 3,91 24,35
Et-Balık 5,42 -3,69 17,02
Süt, süt ürünleri, yumurta -0,20 21,83 47,80
Yağ 2,17 1,88 17,39
Meyve 27,19 32,50 109,24
Sebze -15,52 50,97 145,92
Bakliyat -8,84 0,80 16,91
Diğer 4,81 5,59 18,79
Ortalama 2,74 16,32 50,86
Martta, ekmek, un, bulgur, pirinç, makarna fiyatlarında bir önceki aya göre
yüzde 4,22 oranında artış yaşanırken, et-balık harcamalarında ise beyaz et ve koyun
eti ve balık fiyatlarına bağlı olarak yüzde 5,42 oranında artış gözlendi.
Martta süt ve süt ürünleri ile yumurta harcamaları yüzde 0,2 oranında
azalırken, katı ve sıvı yağ fiyatlarında yüzde 2,17 oranında arttı.
Meyve harcamalarının yüzde 27,19 oranında arttığı mart ayında sebze
harcamalarında ise bir önceki aya göre yüzde 15,52 oranında azalma gözlendi.

Bakliyat fiyatları yüzde 8,84 oranında azalırken, salça, zeytin, bal, çay tuz ve
benzeri gıda maddelerinden oluşan diğer gıda fiyatlarında da yüzde 4,81 oranında
artış oldu.
YILIN İLK ÜÇ AYI
Yılın ilk üç ayında gıda fiyatlarında toplam yüzde 16,32 oranında yükseliş
yaşandı. Geçen yılın aralık ayına göre ekmek, un, bulgur vb. gıda ürünlerinin fiyatları
yüzde 3,91 artarken, et ve balık fiyatları yüzde 3,69 oranında azaldı. Süt ve süt
ürünlerinin fiyatlarında yüzde 21,83, meyve fiyatlarında yüzde 32,5, sebze fiyatlarında
yüzde 50,97, bakliyat fiyatlarında yüzde 0,8 artış oldu. Yağ fiyatlarının yüzde 1,88
oranında arttığı bu dönemde, diğer gıda fiyatlarında ise yüzde 5,59 oranında yükseliş
yaşandı.
SON BİR YIL
Gıda harcamalarında bir önceki yılın aynı ayına göre (Mart 2018) göre ise
yüzde 50,86 oranında artış gözlendi.
Mart 2019 itibariyle son bir yılda ekmek, un, bulgur, makarna ve benzerlerinin
fiyatlarında yüzde 24,35, et-balık fiyatlarında 17,02, süt ve süt ürünleri ile yumurta
fiyatlarında yüzde 47,8 oranında artış kaydedildi. Mart 2018’e göre katı ve sıvı yağ
fiyatları yüzde 17,39 oranında arttı. Meyve fiyatları yüzde 109,24 oranında, sebze
fiyatları ise yüzde 145,92 oranında artış gösterdi. Bakliyat fiyatları yüzde 16,91 diğer
gıda fiyatları ise yüzde 18,79 oranında arttı.

Mehmet BALIK

Birleşik Kamu-İş Konfederasyonu

Genel Başkanı