ANKARA’NIN BAŞKENT OLUŞU

Yahya AKSOY
Mustafa Kemal Atatürk, Ankara’nın başkent olmasıyla ilgili TBMMde alınan karara dair, Nutuk’ta şöyle
demişti: “Kanun teklifi, 13 Ekim 1923 tarihinde uzun görüşme ve tartışmalardan sonra çok büyük bir
çoğunlukla kabul edildi. Kabul edilen kanun maddesi şudur: Türkiye Devleti’nin başkenti Ankara şehridir.”
Tarih 16 Mart 1920’ydi. İngilizler, Milli Mücadele’ye zarar vermek için İstanbul’u işgal etmiş, Meclis-i
Mebusan’ı feshetmişti. Mustafa Kemal Atatürk, vakit kaybetmeden kararını verdi… Meclis, Ankara’da
toplanacaktı. Çok değil, bir ay sonra 23 Nisan 1920’de Meclis toplandı. Ankara, artık hem milli iradenin
hem de mücadelenin merkeziydi… Anadolu’nun umuduydu. Cumhuriyet’in ilanından 16 gün önce, 13
Ekim 1923’te de Dışişleri Bakanı İsmet İnönü’nün verdiği kanun teklifinin TBMM’de görüşülmesinin
sonucunda başkent oldu…
Ruhi Su’nun seslendirdiği ‘Ankara’nın Taşına Bak’ türküsü, ülkemizdeki en çok bilinen türküler arasında
yer alıyor. Ankara’nın taşına bak / Gözlerimin yaşına bak / Uyan uyan Gazi Kemal Şu feleğin işine bak! /
Kılıcını vurdum taşa / Taş yarıldı baştan başa / Uyan da bak Gazi Kemal / Başımıza gelen işe. /
Ankara’nın dardır yolu / Düşman aldı sağı, solu. / Sen gösterdin Paşam bize / Böyle günde doğru yolu.
Ankara halkı, muzaffer Gazi Mustafa Kemal’e, onun hayatı boyunca taşıdığı bir unvanı, “ANAKARA
HEMŞEHRİLİĞ ” ni vermişti. Ankara’nın bu yürekten tevcihi , M.Kemal’in 2 Ekim 1922 ‘de İzmir’den
zafer dönüşünde kendisine bir mazbata halinde, Belediye Başkanlığınca arz olunmuştu. G.M.Kemal, üç
gün sonra (5 Ekimde 1922) aşağıda metnini koyduğumuz mektubu ile halka teşekkür etmiş ve
Ankara’nın İstiklâl Savaşı’ndaki müstesna yerini ifade etmişti.
Ankara Belediyesi Vasıtasıyla Vatansever Ankara Halkına !
Beni , Ankara’nın yurtsever hemşehrileri arasına girmeye davet suretiyle beliren iltifatınıza en içten
şükranımı bildiririm. Sevgili ulusumuzun tüm bir dünyanın düşmanlığına karşı zaferle taçlandırdığı
Kurtuluş Mücadelesi tarihinde ANKARA adı en aziz bir yeri koruyacaktır. Bu mücadeleye ilk
başladığımız sıralarda bizi kapsayan güçlüğün derecesi hepinizce bilinmektedir. Bazılarınca karşı
konulması hemen hemen olanaksız sanılan bu güçlükler karşısında sizler bir dakika duraksamadınız. ve
üç yıl önce Sivas’tan Ankara’ya ayak bastığım zaman bir örneğini geçen gün de göstermiş olduğunuz
içten ve yürekten gösteri ile beni kollarınız arasına aldınız. O zaman gösterdiğiniz bu vatan cesareti
sayesinde yabancı müdahalesiyle İstanbul’da kapattırılmış olan Meclis-i Mebusan’ı daha geniş bir yetki
ile ulusun şanına layık bir bağımsızlıkla Ankara’da açmak nasip olmuştur.
İstanbul’da yabancı süngülerine dayananların dağıtıkları Meclis-i Mebusan ‘da, cesur Erzurum
hemşehrilerimin fahri mebusluk sıfatını taşımakta idim. Büyük Millet Meclisi için yeniden yapılan seçimde
beni Ankara’dan üye seçmek suretiyle bu fahri sıfata ayrı bir yetki eklediniz. Büyük Millet Meclisi sizin
yüksek yakınlığınız sayesinde ,korkusuz kurtuluş mücadelesini sürdürebilmiştir…
Bundan ötürü ,ANKARA HEMŞEHRİLERİMİN ,BU VATAN KURTULUŞU MÜCADELESİNDE BİR ŞEREF PAYI
VARDIR. Bu nedenle hemşehrilerimi, bir kardeş içtenliğiyle tebrik eder ve bana karşı gösterdiğiniz kalpten
sevgiye karşılık hepinizi kucaklarım.5 Ekim 1922 /ANKARA- Gazi Mustafa Kemal
Türkiye Cumhuriyeti ve Ankara için çok büyük anlam ifade eden bu anlamlı gün, tarihi Ankara Kulübü
Derneği-Seymenler başta olmak üzere, Valilik, B.Şehir Belediye Başkanlı ile birlikte resmi ve özel
kurum ve kuruluşların ve tüm Ankara halkının katılımları ile her yıl 13 Ekim tarihlerinde gurur ve mutluluk
günü olarak kutlanmaktadır. Büyük kurtarıcı ve kurucu Gazi Mustafa Kemal Atatürk ile en yakın çalışma
arkadaş, büyük devlet adamı İsmet İnönü ve tüm emeği geçenleri rahmet, saygı ve minnetle anarak
Ankara’nın Başkent oluşunun 96. yılını kutlarım.

Yahya AKSOY