”ÇAYKUR VATANDAŞA KOTA VE KONTENJAN UYGULAYAMAZ”

CHP RİZE İL BAŞKANI SALTUK DENİZ’DEN ÇAYKUR’A ÇAĞRI
ÇAYKUR VATANDAŞA KOTA VE KONTENJAN UYGULAYAMAZ.
ÇAY’DA TABAN FİYAT UYGULAMASINA GEÇİLMELİ, BUNUNLA İLGİLİ KANUN
BİR AN ÖNCE ÇIKARILMALIDIR.
ÇAYKUR ÖZEL SEKTÖRE AİT FABRİKALARI KİRALAYIP ÇALIŞTIRMALIDIR.

Haber:Hayati Akbaş

RİZE-Rize CHP İl Başkanı Saltuk Deniz Çay üreticilerine ve sorunlarına sahip çıkma
adına her gün yeni bir açıklama yapmaya devam ediyor. Başkan Deniz bugünde bir
açıklama yaparak ÇAYKUR’un kota ve kontenjan uygulamasına sert tepki göstererek
şu açıklamayı yaptı: “1940 tarih ve 3788 sayılı "Çay Kanunu" ile devlet vatandaşa
satın alma garantisi vermiştir. Yani mahsul edilen her çay devlet tarafından satın
alınmak zorundadır.
“Madde 10: Yetiştirilen yaş çay yaprağını satın almak, çay kurutma fabrikaları
kurmak, çay yaprağını işlemek ve harman yapıp paketlemek ve satmak ve sattırmak
işleri Devlet Ziraat işletmeleri Kurumuna tevdi edilmiştir. Çay yapraklarını tespit edilen
bedel ile kurum almaya mecburdur.”
1984 tarih ve 6535 sayılı yasa ile çay sektörü özel sektöre açılmıştır. Fakat
devletin bu sorumluluğu ortadan kalkmamıştır.
“Geçici Madde 1: Bu Kanunun yürürlüğünden önce ilgili mevzuata göre, Devletle
üretici arasında doğmuş haklar saklı olup, verilmiş olan çay ekimi ile ilgili ruhsatlar da
geçerlidir.”
Çay üreticisinin devletle kurduğu tek ilişki satın alma garantisidir. Çünkü çay
üretimi halka teşvik edilmiştir, halk üretime yönlendirilmiştir. Bu nedenle ÇAYKUR,
kota ve kontenjan uygulayamaz, mahsul edilen yaş çay yaprağının tamamını almak
zorundadır. Tabi ki niyet başka değilse…
ÇAYKUR’UN ŞU ANKİ ÜRETİM KAPASİTESİ TÜM ÇAYI İŞLEMEK İÇİN YETERLİ
DEĞİLDİR!
Fakat bilinen bir gerçek var; yıllık mahsul edilen çay miktarı 1 milyon 200 bin
ton ile 1 milyon 400 bin ton arasında değişmektedir.
ÇAYKUR, şu anki üretim kapasitesi ile tek başına bunu işleyemez. Üretim
Kapasitesinin en az % 50 artırması gerekmektedir.
Özel sektörün üretim yapma gücü ÇAYKUR’a yakındır. 2019 yılı verilerine
göre günlük üretim 6.000 ton civarındadır.
Hepimizin bildiği gibi, bugün çayda büyük firmalar, küçük fabrikaları fason
üretim şeklinde çalıştırmaktalar. Bu gidişle küçük firmalar arada yok olacak, çay
sektörü birkaç büyük firmaya kalacaktır.

ÇAYKUR, ÖZEL SEKTÖRE AİT ÇAY FABRİKALARINI KİRALAYARAK ÇAYI
İŞLEMELİDİR…
ÇAYKUR, öncelikle özel sektörle bir üretim planlaması yapmalıdır. 2-3 büyük
firma dışında kalan, özel sektöre ait çay fabrikalarıyla fason üretim anlaşması
yapmalıdır. Bu fabrikaların üretimleri ÇAYKUR’un üretimine dahil edilmelidir.
ÇAYKUR, ÇAYI ÜRETİCİDEN DOĞRUDAN ALIP ANLAŞTIĞI FİRMALARA
VERMELİDİR.
ÇAYKUR, anlaşma yaptığı özel sektör çay fabrikaları ile ilgili olarak yaş çayı
üreticiden doğrudan kendisi alacak, firmaya teslim edecek ve karşılığında kuru çay
alacaktır.
Bu işlemle birlikte zorunlu olarak Çay’da taban fiyat uygulamasına geçileceği
ve ÇAYKUR’un açıkladığı fiyatın altında alım yapılamayacağı için çayda kota ve
kontenjan sorunu kalmayacaktır. Bu tartışma da ortadan kalkacaktır.
YA DA DEVLET KÜÇÜK VE ORTA ÖLÇEKLİ FİRMALARA ÜRETİME DÖNÜK
FİNANSMAN DESTEĞİ SAĞLAMALIDIR..
Devlet, küçük ve orta ölçekli firmaların finansal yapısını güçlendirmek için uzun
vadeli, düşük faizli krediler vermelidir. (Bu krediler üretimde kullanılmak amacıyla ve
sıkı kontrol edilerek verilmelidir.)
ÇAYKUR, özel sektörle üretim planlaması yapmalı ve yapılacak olan üretim
programlamasına özel sektör kesinlikle uymalıdır. Eğer uymazsa yaptırım
uygulanmalıdır. Uymayanlar sistemin dışında bırakılmalıdır. Her koşulda taban fiyat
uygulaması zorunlu olmalıdır.
ÇAYKUR KESİNLİKLE VARLIK FONUNDAN ÇIKARILMALIDIR, ÇAYKUR’A EN
KISA ZAMANDA GENEL MÜDÜR ATANMALIDIR…
ÇAYKUR'un ve bölgenin geleceği için ÇAYKUR kesinlikle Varlık Fonundan
çıkarılmalıdır.
ÇAYKUR’a en kısa zaman da Genel Müdür atanmalıdır. 2 yıl vekaleten
yönetilen bir kurum olur mu?
ÇAYKURUN YÖNETİMİNDE VE ÇAY FİYATLARININ BELİRLENMESİNDE
ÜRETİCİLERİN DE SÖZ VE KARAR HAKKI OLMALIDIR.
*ÇAYKUR’un yönetiminde üreticilerinde temsil edilmesi sağlanmalıdır.
*Çay Üreticilerinin sendikalaşması önündeki engeller kaldırılmalıdır.
*Çay fiyatının belirlenmesinde 1940 tarihli 3788 sayılı yasa da olduğu Çay
üreticilerinin temsilcileri de bulunmalıdır.
ÇAY’DA TABAN FİYAT UYGULAMASINA GEÇİLMELİ, TABAN FİYATIN
AÇIKLANDIĞI TARİHTE KURU ÇAYA(EĞER ZAM YAPILACAKSA) YAPILACAK
ZAM MİKTARI DA AÇIKLANMALIDIR.

Çay taban fiyatı uygulamasına geçilmeli bununla ilgili kanun çıkarılmalı ve Çay
Taban Fiyatı Ocak ayında açıklanmalıdır. Eğer o sezon içinde ÇAYKUR tarafından
kuru çaya zam yapılacaksa, zam oranı da Ocak ayında açıklanmalıdır. Böylelikle Çay
piyasası, çay sezonu başlamadan oturmuş olur.
TÜM BUNLARA RAĞMEN SORUN ÇÖZÜLMEZSE YAPILACAK İŞ BELLİDİR.
Çay üretiminde;
1. Özel sektör taban fiyatın altında alım yapma konusunda direnirse,
2. Boşta olan üretim gücünü ÇAYKUR’un fason üretim şeklinde kullanmasına izin
vermeze,
3. ÇAYKUR’la birlikte üretim planlamasına gidilmezse,
4. Özel sektöre sağlanacak destekler yine farklı alanlarda kullanılırsa,
5. Üreticinin mağduriyeti devam ederse, yapılacak iş bellidir.
1984 öncesine dönmektir. Çay piyasasının özelleştirilmesine son vermektir.
Salgından aldığımız en büyük ders; her türlü tarımsal faaliyet kesinlikle
kamuculuk anlayışıyla yapılmalıdır.
Kaçak çayı önlemek için gerekli önlemleri almak devletin sorumluluğundadır.
Çay ithalatından alınan vergiler yükseltilerek caydırıcı olmalıdır.
Çay tarımı ve çay sanayisi, kesinlikle devletin denetimi ve güvencesi altında
olmalıdır. Çünkü, Çay tarımı ve ÇAYKUR ülkemiz için stratejik öneme sahiptir”.
CHP RİZE İL BAŞKANI SALTUK DENİZ’DEN YENİ AÇIKLAMA
CHP Rize İl Başkanı Saltuk Deniz “Sayın Vekiller fırçaya gerek yok, gelin destek verin
düşük fiyattan alım yapmayı yasaklayalım” dedi.
Hayati Akbaş
RİZE-CHP Rize İl Başkanı Saltuk Deniz Yaş Çay üreticilerinin sorunlarına sahip çıkmaya devam
ediyor. Deniz Milletvekillerinin açıklamalarına tepki göstererek “Sayın Vekiller fırçaya gerek yok,
gelin destek verin düşük fiyattan alım yapmayı yasaklayalım” dedi.
Deniz yaptığı açıklamada şu ifadelere yer verdi. “AKP Milletvekillerini Özel Sektöre Fırça
atmak yerine geçen sene Meclise verdiğimiz ve bu sene meclisin ilk açıldığı gün yeniden
vereceğimiz "Özel sektör ÇAYKUR’un açıkladığı fiyatın altında yapamasın. Yapanlara ceza
verilsin " kanun teklifimize destek vermeye çağırıyoruz.
Gelin hep birlikte öncelikle bu kanun maddesini çıkaralım ardından hep birlikte tüm
taraflarla birlikte Çay Kanunu çıkarmak için yola çıkalım.. Ayrıca Fırça atmakla fiyatlar
yükseliyorsa bu fırçayı 2.gün niye atmadınız ,merak ediyorum..
Madem fırça atarak bu işler yolunu gidiyor, bir fırçada kota ve kontenjan için bekliyoruz.
Sorunlar fırça atarak düzeliyorsa vay halimize.
Bu nedenle bir kez daha hatırlatıyoruz; Çay üreticileri sizden sert çıkmanızı, fırça atmanızı
değil Özel Sektörün düşük fiyattan alım yapmasını yasaklayan kanun teklifinin meclisten
geçirilmesini bekliyor. Gelin destek verin hep birlikte çıkaralım yasayı”.