İhracat azaldı, ithalat çoğaldı…

İhracat azaldı, ithalat
çoğaldı…

Necdet Buluz

Soru şu:

Bizi yönetenler açıklıyor “İhracatta rekor kırdık. Peki, ithalatta ne durumdayız?”
Bu soruya yanıt yok. Ancak, elde edilen verilere baktığımızda biz bu sorunun yanıtını verebiliyoruz.

İthalatımız çoğaldı, ihracatımız ise azaldı. Biz yine devletin resmi verilerinden yola çıkarak bu konuyu gündeme taşımak istedik.

Pandemi dönemi ile birlikte dünyada ithalat ve ihracat rakamları da darbe yemiş durumda. Birçok ülke stok yaparak ihraç kalemlerini durdurdu. Bazı ülkeler ise ithalata yöneliyor.

Koronavirüs salgınının etkisindeki ekonomideki veriler iyi gelmiyor. Bu kapsamda Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) ile Ticaret Bakanlığı işbirliğiyle oluşturulan genel ticaret sistemi kapsamında üretilen geçici dış ticaret verilerine göre; ihracat 2020 yılı Ekim ayında, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 5.6 artarak 17 milyar 329 milyon dolar, ithalat yüzde 8.4 artarak 19 milyar 703 milyon dolar olarak gerçekleşti.

Ekim ayında dış ticaret açığı bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 34.4 artarak 1 milyar 766 milyon dolardan, 2 milyar 374 milyon dolara yükseldi. İhracatın ithalatı karşılama oranı 2019 Ekim ayında yüzde 90.3 iken, 2020 Ekim ayında yüzde 88’e geriledi.

Ocak-Ekim döneminde dış ticaret açığı yüzde 76.2 artarak 22 milyar 858 milyon dolardan, 40 milyar 272 milyon dolara yükseldi. İhracatın ithalatı karşılama oranı 2019 Ocak-Ekim döneminde yüzde 86.7 iken, 2020 yılının aynı döneminde yüzde 77.1’e geriledi.

Genel ticaret sistemine göre ihracat 2020 yılı Ocak-Ekim döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 9.1 azalarak 135 milyar 617 milyon dolar, ithalat yüzde 2.2 artarak 175 milyar 888 milyon dolar olarak gerçekleşti. Verilere göre enerji ürünleri ve parasal olmayan altın hariç ihracat, 2020 Ekim ayında yüzde 6.3 artarak 15 milyar 457 milyon dolardan, 16 milyar 428 milyon dolara yükseldi.

Ekim ayında enerji ürünleri ve parasal olmayan altın hariç ithalat yüzde 16.2 artarak 13 milyar 425 milyon dolardan, 15 milyar 599 milyon dolara yükseldi. Enerji ürünleri ve parasal olmayan altın hariç dış ticaret fazlası Ekim ayında 829 milyon dolar olarak gerçekleşti.

Dış ticaret hacmi yüzde 10.9 artarak 32 milyar 27 milyon dolar olarak gerçekleşti. Söz konusu ayda enerji ve altın hariç ihracatın ithalatı karşılama oranı yüzde 105,3 oldu.

Ekim ayında Almanya ihracatta ilk sırayı aldı. Almanya’ya yapılan ihracat 1 milyar 620 milyon dolar olurken, bu ülkeyi sırasıyla; 1 milyar 495 milyon dolar ile Birleşik Krallık, 966 milyon dolar ile Irak, 964 milyon dolar ile ABD, 904 milyon dolar ile İtalya takip etti.

İlk 5 ülkeye yapılan ihracat, toplam ihracatın yüzde 34.3’ünü oluşturdu. Ocak-Ekim döneminde de ihracatta ilk sırayı Almanya aldı. Ocak-Ekim döneminde ithalatta ise ilk sırayı Çin aldı.

Bu dönemde, Çin’den yapılan ithalat 18 milyar 300 milyon dolar olurken, bu ülkeyi sırasıyla; 16 milyar 969 milyon dolar ile Almanya, 14 milyar 142 milyon dolar ile Rusya, 9 milyar 841 milyon dolar ile ABD ve 7 milyar 175 milyon dolar ile İtalya izledi. İlk 5 ülkeden yapılan ithalat, toplam ithalatın yüzde 37.8’ini oluşturdu.

Teknoloji yoğunluğuna göre dış ticaret verileri irdelendiğinde yüksek teknoloji ürünleri ihracattaki oranının çok düşük kaldığı görülüyor. Ekim ayında imalat sanayi ürünlerinin toplam ihracattaki payı yüzde 94.8 olurken, yüksek teknoloji ürünlerinin imalat sanayi ürünleri ihracatı içindeki payı yüzde 3.5’te kaldı.

Ocak-Ekim döneminde yüksek teknoloji ürünlerinin imalat sanayi ürünleri ihracatı içindeki payı ise yüzde 3.4 oldu. Ekim ayında imalat sanayi ürünlerinin toplam ithalattaki payı da yüzde 84.7 seviyesinde gerçekleşti. Yüksek teknoloji ürünlerinin imalat sanayi ürünleri ithalatı içindeki payı ise yüzde 16.6 oldu.

Özetleyelim:

Yaşamakta olduğumuz pandemi nedeni ile özellikle aşı ve diğer ilaçları ithal etmek durumundayız. Bunları da ithalat kalemine eklediğimizde aradaki fark daha da açılacak.

Daha çok para dışarıya çıkacak.

Bir de şu var:

Artık ihraç edebileceğimiz ürün de elimizde kalmıyor. Tarım ürünlerinin kendimize bile yetecek durumda olmadığı görülüyor. Diğer ithal kalemlerin birçok ürünü dışarıdan ithal edildiğini de unutmayalım.

Pandeminin devam etmesi durumunda ithalat ve ihracatta sıkıntıların devam edebileceğini de görmekteyiz.

Ekonomilerde devam eden sarsıntılar, öyle görünüyor ki kısa zaman içinde normale dönmeyecek.

necdetbuluz@gmail.com
www.facebook.com/necdet.buluz