Kafalar yine karıştı…
Kafalar yine
karıştı…
Necdet SİVASLI
Bu satırlar yazılırken gelen bir haberde “Çin’de corona virüsü vakaları yeniden artış gösterirken, söz konusu kişilerin aşılı olup olmadığı gizemini koruyor. Sinovac ve Sinopharm aşılarının mutasyonlara karşı etkisiyle ilgili verilerin saklanması tartışmaları da beraberinde getiriyor” deniliyordu.
Daha sonra bir başka açıklamada “2 kez sinovak aşısı olanların % 35’inde yeni varyantlara rastlandı” açıklaması geldi.
Özetle, aşı konusunda kafalar yine karışık.
Konuyu daha iyi anlamak ve analiz edebilmek için, aşılar konusunda bir dünya turu yapalım.
Koronavirüs salgınından kurtulmanın en etkili yöntemlerinden biri Kovid-19 aşısı. Bu konuda dünya bilim adamları tek noktada buluşuyor.
Dünya genelinde aşı çalışmaları hızla devam ederken, aşı uygulamalarında ülkeler arasında bazı farklılıklar bulunuyor. Hangi ülke hangi aşıyı kullanıyor? Ülkelerin aşı protokolleri neler?
Şu anda dünya genelinde ilaç firmalarının geliştirdiği 89 farklı aşı adayı, 228 aşı deneme çalışması ve bunların içinden onay alan 12 aşının olduğu biliniyor. 12 aşının içerisinden ise 5 tanesi dünya genelinde yaygın olarak kullanılıyor. Bu aşılar; BioNTech, Sputnik V, Moderna, AstraZeneca ve Sinovac aşıları.
Avrupa bölgesinin genelinde aşılanmalar çok hızlı bir şekilde devam ederken Avrupa ülkeleri çoğunluk olarak ‘Avrupa İlaç Ajansı’ tarafından onay almış aşıları kullanmayı tercih ediyor. Bu aşılar; Moderna, Oxford/AstraZeneca, Pfizer/BioNTech aşıları ve belirttiğimiz aşıları kullanan ülkeler ise oldukça fazla.
Bu aşıları kullanan ülkeler; Avusturya, Belçika, Bulgaristan, Hırvatistan, Danimarka, Estonya, Finlandiya, Fransa, Almanya, Yunanistan, İrlanda, İtalya, Litvanya, Lüksemburg, Malta, Hollanda, Portekiz, Romanya, İspanya.
Bahsettiğimiz ülkelerde bu 3 aşının tümüme rastlamak mümkün. Eğer bu ülkelerden birine seyahat edecekseniz ve bu üç aşıdan birini yaptırdıysanız herhangi bir sorun yaşanması mümkün değil.
Çin tarafından üretilen Sinovac aşısı; Türkiye, Ukrayna, Endonezya, Brezilya, Malezya, Tayland, Şili, Kolombiya, Laos ve Uruguay’da aktif bir şekilde kullanılıyor. Fakat hepimizin bildiği üzere Sinovac aşısı hala Avrupa İlaç Ajansı tarafından onaylanmadı yani Sinovac aşısı olmuş bir bireyin Avrupa ülkelerine seyahati konusunda belirsizlikler bulunuyor. Her ne kadar çok fazla soru işareti olsa da henüz bu durum karar aşamasında olduğundan net bir yorum yapmak için çok erken olduğunu söyleyebiliriz.
Salgının ilk gününden beri ciddi bir mücadele içinde olan ABD’de şu an Pfizer/BioNTech aşısı, Moderna ve Johnson & Johnson firmalarının ürettiği aşılar aktif bir şekilde kullanılıyor.
İngiltere’de güncel olarak BioNTech/Pfizer, Oxford/AstraZeneca aşıları yaygın olarak kullanılıyor. Moderna aşısı da tercih edilen aşılardan biri ancak Moderna aşısı İngiltere genelinde diğer iki aşı kadar yaygın kullanılmıyor.
Birçok ülkeden bahsettik. Peki Kanada’da hangi aşılar kullanılıyor? Kanada’nın kabul ettiği aşılar; Pfizer/BioNTech, Moderna, AstraZeneca, Johnson & Johnson aşıları. Kanada bu 4 aşının dışında kalan ve dünyada kullanımı olan Sputnik V ve Sinovac aşılarını kabul etmiyor ve kullanmıyor.
Norveç şu anda yalnızca Moderna ve Pfizer/BioNTech tarafından yapılan aşıları tercih ediyor. İsviçre’de ise hükümet vatandaşları için Pfizer, Moderna ve AstraZeneca aşılarını seçenek olarak sunuyor fakat hangi aşının yaygın olarak kullanıldığı ile ilgili net bir bilgimiz yok.
Koronavirüs’ten en çok etkilenen ülke Hindistan oldu diyebiliriz. Salgının yükselişe geçtiği aylarda ve hâlâ Hindistan’da çok büyük bir mücadele var. Aşılara erişimde belirli teknik sorunlar yaşayan ve aşı sayısına yeteri kadar sahip olmayan Hindistan’da güncel olarak Covishield, Covaxin aşıları kullanılıyor. Hindistan gibi dünyanın en kalabalık ülkelerinden olan Çin’de ise güncel olarak CanSino, Sinopharm/Beijing, Sinopharm/Wuhan ve Sinovac aşıları kullanılıyor.
Salgının ilk gününden itibaren kendi aşısını kendi üretmekte oldukça kararlı olan Rusya’da ise güncel olarak Sputnik V, EpiVacCorona, CoviVac aşıları kullanılıyor.
Hangi ükelerin hangi aşıları kullandığından genel olarak bahsettik. Peki aşılanmaların dünya genelindeki son durumu nasıl? Kısa bir süre önce yapılan araştırmalarda dünya nüfusunun yüzde 26.8’i en az bir doz aşı olduğu verisine ulaşıldı. Küresel çapta, ikinci doz aşısı yapılanlar da dahil olmak üzere şu ana kadar yapılan doz sayısı toplam 3.8 milyara yaklaştı. Dünya genelinde aşılanmalar hızlı bir şekilde devam ediyor.
