Hayat pahalılığı çekilmez oldu !
-GIDA FİYATLARI AĞUSTOSTA YÜZDE 8,9 ARTTI
-HALKIN ENFLASYONU OLARAK NİTELENEN GIDA FİYATLARINDA YAŞANAN ARTIŞ SON BİR YILDA YÜZDE 102,1’İ BULDU.
-GIDA FİYATLARINDA YILIN İLK SEKİZ AYLIK DÖNEMİNDEKİ ARTIŞ YÜZDE 63,3 OLARAK GERÇEKLEŞTİ. ÜCRETLERE TEMMUZDA YAPILAN ZAM İKİ AYDA ERİDİ.
-TÜRKİYE’NİN İÇİNDE BULUNDUĞU YÜKSEK ENFLASYON SÜRECİNE GİRDİĞİ EYLÜL 2021’DE 100 LİRAYA SATIN ALINAN BİR GIDA SEPETİ İÇİN BU YIL HAZİRAN AYINDA 547 LİRA ÖDEMEK GEREKTİ.
Seçimden sonra Türkiye yeni bir yüksek enflasyon sürecine girerken, yaz ayı
olmasına rağmen gıda fiyatlarında temmuzda yüzde 12,8 gibi oldukça yüksek bir
hızla başlayan artışlar ağustos ayında da yüzde 8,9 ile devam etti. Yılın ilk sekiz aylık
dönemindeki fiyat artışı yüzde 63,3’ü bulurken, gıdadaki yıllık enflasyon da yeniden
üç haneli rakamlara çıkarak yüzde 102,1 olarak gerçekleşti. Sonbahar ve kış
aylarında gıda enflasyonunun çok daha yüksek oranlara ulaşacağı tahmin ediliyor.
Birleşik Kamu-İş Konfederasyonu Ar-Ge birimi KAMUAR, fiyatlarını
Ankara’daki marketlerden düzenli olarak derlediği ve halkın en fazla tükettiği 64 temel
gıda maddesinden oluşan bir sepeti esas alarak hazırladığı gıda fiyatları endeksinin
Ağustos 2023 sonuçlarını açıkladı.
YOKSULARIN HARCAMASININ YÜZDE 35,8’İ GIDA
TÜİK’in en son açıkladığı tüketim harcamalarıyla ilgili istatistiklere göre en
zengin yüzde 20’lik kesimin tüketiminin yüzde 16,6’sını gıda için ayırırken, en yoksul
yüzde 20’lik kesimde gıdaya ayrılan oran yüzde 35,8’e kadar çıkıyor. İkinci yüzde
20’lik grupta yer alanlar ise harcamalarının yüzde 29,8’ini gıdaya yüzde 25,6’sını ise
konut ve kiraya ayırıyor. Dolayısıyla gıda fiyatlarında Türkiye’de son 39 aydır yaşanan kesintisiz artış en fazla toplumun sabit gelirli yoksul kesimlerini olumsuz
etkiliyor.
Araştırmayla, gelirinin büyük bölümünü gıdaya ayırmak zorunda olan ve
enflasyona karşı herhangi bir koruması bulunmayan, dar ve sabit gelirlilerin,
ücretlilerin ve yoksulların yaşadığı gerçek enflasyonun boyutunun tahmin edilmesi
amaçlanıyor.
AÇLIK RİSKİ ARTIYOR
Yanlış ekonomik politikaların gıda fiyatlarında tetiklediği açtığı artış, ülkedeki
açlık ve yoksulluk riskini giderek daha da büyütüyor. Türkiye’nin, yıllarca sürecek
bugünkü enflasyon sarmalına sürüklendiği Eylül 2021’den bu yana gıda fiyatları
yüzde 447 oranında arttı. Diğer bir ifadeyle Eylül 2021’de 100 liraya satın alınan bir
gıda sepeti için bu yıl temmuz ayında 547 lira ödemek gerekti.
2022 yılında yüzde 179,3’e kadar yükselen gıda fiyatlarındaki yıllık enflasyon
bu yıl haziran ayına kadar baz etkisiyle, diğer bir ifadeyle bir önceki geçen yılın aynı
aylarında gıda fiyatlarında yaşanan artışın bu yılın aynı ayındaki artıştan yüksek
olması nedeniyle düşüş eğilimindeydi. Yıllık enflasyonun baz etkisiyle önceki aylara
ve geçen yıla göre geriliyor olması fiyatların azalmasından değil artış hızının azalmasından kaynaklanıyordu. Önceki yılın aynı ayındaki yüksek oranlı artış son bir
yılın hesabından çıktığı için yıllık artış azalıyordu. Ancak temmuz ayından başlayarak
aylık artışlar yeniden önceki yılın aynı ayındaki artış oranının üzerine çıkmasıyla
birlikte yıllık enflasyon da yeniden da yükselmeye başladı. Haziranda yüzde 80,5’e
indikten sonra temmuzda yüzde 92,2’ye çıkan yıllık enflasyon, ağustosta üç ay
aradan sonra yeniden yüzde 100’ün üzerine yükseldi.
AYLIK FİYAT ARTIŞI
Ağustosta, tüm harcama gruplarında fiyatlar bir önceki yıla göre oldukça
yüksek oranlarda arttı. Yaz ayı olmasına rağmen özellikle meyve fiyatlarındaki
yüksek artışlar dikkat çekti.
Ekmek, pirinç, un, bulgur fiyatları ağustosta bir önceki aya göre ortalama
yüzde 13,2 oranında artarken, et ve balık grubu fiyatlarında yüzde 2,5 oranında artış
yaşandı. Et ve balık fiyatlarında yılbaşından bu yana yaşanan artış yüzde 89’a
yaklaştı. Ağustosta önceki aya göre süt ve süt ürünleri ile yumurta grubu fiyatları
yüzde 13 oranında artarken, yağ fiyatlarındaki artış yüzde 14,9 olarak gerçekleşti.
Meyve fiyatlarının yüzde 12 oranında arttığı ağustosta sebze fiyatlarında, bir
önceki aya göre ortalama yüzde 2 oranında artış yaşandı.
Ağustosta bakliyat fiyatları yüzde 5,6 artarken, salça, zeytin, bal, çay, tuz ve
benzeri gıda maddelerinden oluşan diğer işlenmiş gıda fiyatlarındaki artış eğilimi ise
yüzde 11,7’yle hızlanarak ile devam etti.
Böylece, vatandaşlar mevcut gıda tüketim alışkanlıklarına göre seçilen 64 gıda
maddesinden oluşturulan gıda sepetini satın alabilmek için ağustosta, bir önceki aya
göre yüzde 8,9 oranında daha fazla para ödemek zorunda kaldı.
Gıda fiyatları son iki ayda (temmuz ve ağustos) toplam yüzde 22,8 oranında
artış kaydetti.
SEKİZ AYLIK DEĞİŞİM
Gıda fiyatları yılın ilk sekiz aylık döneminde ise yüzde 63,3 oranında artış
yaşandı. Böylece seyyanen zam nedeniyle değişik maaş ve ücret seviyesine değişik
oranlarda yansımış olan bu yıl temmuz ayında yılın ikinci yarısı için yapılan ücret ve
maaş zamları, birçok ücretli için yılın ilk sekiz aylık dönemindeki gıda fiyat artışına
yetişemedi. Yüzde 25 zamla yetinmek zorunda kalan emeklilerin satınalma
gücündeki erime de hızlanarak devam etti.
YILLIK DEĞİŞİM
Bu yıl ağustosta geçen yılın aynı ayına göre ekmek, un, bulgur, makarna
fiyatlarında yüzde 70,1, et-balık fiyatlarında 115,8, süt ve süt ürünleri ile yumurta
fiyatlarında yüzde 55,8 oranında artış oldu. Bir yıl öncesine göre yağ fiyatları yüzde
59,3 oranında arttı. Meyve fiyatları yüzde 132,3, sebze fiyatları ise yüzde 239,6
oranında artış gösterdi. Bakliyat fiyatları son bir yılda yüzde 37,2, diğer gıda fiyatları
ise yüzde 71,3 oranında zamlandı.
Tarım ürünü üretici fiyatlarındaki artışlar gıda fiyatlarındaki yıllık artışın
önümüzdeki aylarda da üç haneli oranlara doğru tırmanmaya devam edeceğine
işaret ediyor.
YILLIK ORTALAMA ARTIŞ
Eylül 2022- Ağustos 2023 aylarını kapsayan son bir yıllık dönemdeki ortalama
gıda fiyatları, Eylül 2021-Ağustos 2022 dönemindeki ortalama fiyatlara göre yüzde
115,4 oranında artış gösterdi.
