GELİRİ YETMEYEN MEMUR BORÇ BİRİKTİRİYOR
GELİRİ YETMEYEN MEMUR BORÇ BİRİKTİRİYOR. BÜYÜK BÖLÜMÜNÜ
ÜCRETLİLERİN KULLANDIĞI TÜKETİCİ KREDİLERİ VE KREDİLİ
MEVDUAT BORÇLARI 400 MİLYAR LİRAYI BULDU.
GIDA HARCAMALARI MAYIS AYINDA ÖZELLİKLE SEBZE
FİYATLARINDA YAŞANAN DÜŞŞÜN ETKİSİYLE BİR ÖNCEKİ AYA GÖRE
YÜZDE 1,45 ORANINDA AZALDI. ANCAK HARCAMALARDA YILIN İLK
BEŞ AYINDA İSE YÜZDE 8,17 ORANINDA ARTIŞ KAYDEDİLDİ.
DÖRT KİŞİLİK BİR AİLENİN AYLIK ASGARİ GIDA HARCAMA TUTARI İSE
MAYISTA 1.688 LİRA OLARAK HESAPLANDI.
ORTALAMA MEMUR MAAŞININ 2.683 LİRA OLDUĞU TÜRKİYE’DE DÖRT
KİŞİLİK BİR AİLENİN İNSANİ GEÇİM TUTARI İSE 5 BİN LİRAYI AŞIYOR.
GIDA HARCAMALARINDAKİ ARTIŞA BAHAR MOLASI
Memur ailelerinin harcamalarının en büyük kısmını oluşturan gıda harcamaları
Mayıs ayında sebze fiyatlarında gözlenen mevsimlik düşünün etkisiyle yüzde1,45
oranında azalırken, dört kişilik bir ailenin aylık asgari gıda harcaması da 1.688 lira
olarak gerçekleşti. Söz konusu ailenin insani geçim tutarı ise 5 bir lirayı aştı.
Birleşik Kamu-İş KonfederasyonuAr-Ge Biriminin, gıda fiyatlarını ve yaşanan
fiyat değişimlerinin vatandaşın bütçesine olan etkisini izlemek amacıyla her ay
gerçekleştirdiği araştırmanın Mayıs ayına ilişkin sonuçları açıklandı. Birleşik Kamu
İş’in gıda harcamaları endeksi, gıda maddelerinin TÜİK’in tüketici fiyatları
endeksindeki ağırlıkları dikkate alınarak, aylık gıda harcaması tutarı ise memur
ailelerinin aylık tüketim miktarları dikkate alınarak hesaplanıyor.
Birleşik Kamu-İş gıda fiyatları endeksi Mayıs ayında bir önceki aya göre yüzde
1,45 oranında azaldı. Bu azalışın ailelerin gıda toplam gıda harcamasına parasal
katkısı ise 30 lira oldu. Nisan aşında 1,718 lira olarak gerçekleşen dört kişilik bir
ailenin aylık olarak tükettiği gıda sepetinin değeri ise bir önceki aya göre 30 lira
azalarak 1.718 liradan 1,688 liraya geriledi.
Meyve, sebze, et-balık, süt, süt ürünleri yumurta bal, ekmek-un ve unlu
ürünler, kuru gıdalar, yağlar, kuruyemiş, alkolsüz içecekler ve diğer ürünlerden
oluşan ve Nisan ayı için toplam 112 gıda maddesinin fiyatı derlenerek yapılan
hesaplamaya göre, yılın ilk beş aylık dönemindeki ortalama artış ise yüzde 8,17
olarak gerçekleşti. Gıda fiyatlarında bu yıl Ocak ayında yüzde 5,5, Şubat ayında
yüzde 2,2, Martta da yüzde 1,7, Nisanda ise 0,35 oranında artışlar yaşanmıştı.
Mayısta, meyve, süt ve süt ürünleri, et ve balık, fiyatları artarken, sebze,
ekmek-un ve unlu ürünler, kuru gıdalarda ise fiyat düşüşü yaşandı.
MEYVE FİYATLARI
Meyve fiyatları Mayısta, bir önceki aya göre ortalama yüzde 6,95 oranında
artış kaydetti. Erik, kayısı, kiraz, kavun, karpuz gibi pazarlarda ve manav
tezgâhlarında yeni yeni gözükmeye başlayan meyvelerin ve armut, ayva gibi mevsimi
geçen ürünlerin fiyat değişiminin dikkate alınmadığı çalışmaya göre meyve
harcamalarında yılın ilk beş aylık döneminde ise yüzde 19,76 oranında artış
kaydedildi.
Mayısta, meyve fiyatlarında yaşanan artışta elma, muz, limon kivi gibi
meyvelerin fiyatlarında yaşanan artışlar belirleyici oldu.
GIDA HARCAMALARI (Mayıs 2016)
Bir önceki aya
göre ortalama
fiyat artışı (%)
Son beş aylık
fiyat artışı
(%)
Grubun toplam
gıda harcamaları
içerisindeki payı (%)
Meyve 6,95 19,76 7,00
Sebze -17,67 -22,01 13,31
Et-balık 0,07 6,34 20,04
Süt, süt ürünleri yumurta bal 2,38 6,88 15,54
Ekmek-un ve unlu ürünler -0,26 19,03 16,81
Kuru gıdalar -0,70 28,57 2,94
Yağlar 0,71 15,99 4,83
Kuruyemiş – cips 0,00 -17,69 2,30
Alkolsüz içecekler 0,00 14,20 4,09
Diğer 0,19 20,77 13,15
GIDA ORTALAMA -1,49 8,17 100,00
SEBZE FİYATLARI
Sebze fiyatları ise Mayıs ayında da düşmeye devam etti. Mayısta yüzde 17,67
oranında azalan sebze harcamalarında yılın ilk beş aylık döneminde ise yüzde 22,01
oranında düşüş kaydedildi.Mayısta sebze fiyatlarının gerilemesinde sebze
harcamaları içerisinde en büyük paya sahip bulunan domates, kuru soğan, patates,
dolmalık biber gibi sebzelerin fiyatlarında mevsimlik nedenlerle yaşanan düşüşler
belirleyici oldu.
DİĞER GIDA HARCAMALARI
Et ve balık grubu harcamaları ise Mayısta bir önceki aya göre sadece yüzde
0,07 oranında artış kaydetti. Mayısta koyun ve dana eti fiyatları bir önceki aya göre
artarken, işlenmiş et ürünleri fiyatları ise düştü. Et ve balık grubu fiyatlarında Ocak-
Mayıs döneminde ise yüzde 6,34 oranında artış gözlendi.
Araştırmaya göre Mayısta,süt ve süt ürünleri, yumurta-bal grubu fiyatları yüzde
2,38 oranında arttı. Bu artış özellikle bal ve beyaz peynir fiyatlarının yükselişinden
kaynaklandı. Süt fiyatlarının azaldığı Mayıs ayında gruptaki diğer ürünlerin fiyatında
ise kayda değer bir gelişme yaşanmadı. Söz konusu grupta Ocak-Mayıs döneminde
ise yüzde 6,88 oranında artış gözlendi.
Mayısta, ekmek un ve unlu ürünler için yapılan harcamalarda ortalama yüzde
0,26 oranında düşüş yaşandı. Ancak yılbaşında özellikle ekmek fiyatlarına yapılan
zammın etkisiyle aileler ekmek, un ve unlu ürün alımı için yapmak zorunda
bulundukları harcamalar 2015 yılı sonuna göre yüzde 19,03 oranında yüksek
seyrediyor.
Kuru gıda fiyatları da Mayısta bir önceki aya göre yüzde 0,7 oranında düşüş
yaşanırken, yılın ilk beş aylık döneminde ise yüzde 28,57 oranında büyüme gözlendi.
Mayısta kuruyemiş-cips ve alkolsüz içecek fiyatları değişmezken, işlenmiş gıdalardan
oluşan diğer gıda grubunda ise yüzde 0,19 oranında fiyat artışı gözlendi. Diğer
gıdalar izin yapılan harcamalarda yılın ilk beş aylık döneminde yüzde 20,77 oranında
artış gözlendi.
AYLIK GIDA SEPETİ
Birleşik Kamu-İş Konfederasyonu Ar-Ge biriminin, dört kişilik bir kamu çalışanı
ailesinin aylık gıda tüketimlerini mevsimlik değişimleriyle birlikte dikkate alarak
belirlediği “aylık gıda sepeti”nindeğeri ise Mayısta, 1.688 liraya geriledi. Özellikle
sebze fiyatlarında mevsimlik nedenlerle yaşanan düşüş ailelerin bütçesinde 30 liralık
bir rahatlamaya neden oldu. Aylık gıda sepeti geçen yılın sonunda ise 1.612 liraya,
doluyordu.Gıda sepeti için harcanması gereken parada yılbaşından bu yana66 liralık
bir artış gözlendi.
Mayısta gıda sepetinde yer alan meyveler için ödenmesi gereken tutar 171
liradan 184 liraya yükselirken, sebzeler için ödenmesi gereken tutar 283 liradan 208
liraya indi. Et, işlenmiş et ürünleri ve balıkların bedeli 486 lira oldu. Süt ve süt
ürünlerinin ile ekmek, un ve unlu mamuller için ödenmesi gereken tutar fazla
değişmeyip 212 lira olurken, kuru gıda harcamaları 74 liradan, yağlar için yapılan
harcamalar ise 57 liradan 71 liraya düştü. Alkolsüz içecekler için yapılan harcama 40
liraya inerken diğer gıdalar için yapılan harcamalar iseaylık harcamanın tutarı ise 207
liraya yükseldi.
BİRLEŞİK KAMU-İŞ GIDA SEPETİ (TL)
Aralık
Meyve 147 140 144 166 171 184
Sebze 249 284 267 268 283 208
Et-balık 486 494 501 497 485 486
Süt, süt ürünleri yumurta bal 213 212 211 213 211 212
Ekmek-un ve unlu ürünler 158 164 164 172 175 208
Kuru gıdalar 72 63 66 74 74 71
Yağlar 70 73 73 73 75 71
Alkolsüz içecekler 41 42 43 43 43 40
Diğer 176 185 190 184 204 207
GIDA ORTALAMA 1.612 1.656 1.659 1.694 1.718 1.688
2015
Ocak
Şubat
2016
2016
Mart
2016
Nisan
Mayıs
2016
2016
Ağırlıklı olarak temel gıda maddelerinden oluşan Birleşik Kamu-İş, aylık gıda
sepetindeve mevsimlik olmayan meyve ve sebzeler, alkollü içkiler, çikolata,
dondurma, kuru yemiş ve benzeri birçok madde yer almıyor.
İNSANİ GEÇİM İÇİN 5 BİN LİRA GEREKİYOR
Eşlerden biri çalışmayan ve iki çocuk sahibi bir memur ailesinin evine ortalama
memur maaşı üzerinden aylık olarak, aile ve çocuk yardımları ile 185 lira olan asgari
geçim indirimiyle birlikte toplam 2 bin 683 lira, en düşük memur maaşı üzerinden
hesaplandığında ise eve aylık 2 bin 323 lira giriyor.
Ortalama memur maaşı olan 2 bin 684 liranın 1.688 lirasının gıda harcamaları
için kullanıldığı düşünüldüğünde, barınma, ev eşyası, sağlık, ulaştırma, eğlence ve
kültür, eğitim ve diğer gereksinimler için ailenin elinde 996 liralık bir tutar kalıyor.
Oysa TÜİK’in Tüketici Fiyatları Endeksi’ni hesaplarken Türkiye geneli için esas aldığı
700 liralık kiranın yanı sıra elektrik, su, doğalgaz gibi zorunlu barınma harcamaları,
ulaştırma harcamaları, telefon, internet gibi haberleşme harcamaları, giyim ve
ayakkabı harcamaları, alkollü içki ve sigara harcamaları, eğitim harcamaları, dışarıda
yenilen yemeklerle ilgili harcamalar ve diğer mal ve hizmetlere ilişkin harcamalar da
bulunuyor.
Birleşik Kamu İş’in, üyeleri arasında anket yöntemiyle gerçekleştirdiği
araştırma dört kişilik bir ailenin insani geçim için 5 bin lirayı geçiyor.
Aylık geliriyle gıda ve barınma gibi çok zorunlu harcamalarını karşılayamayan
ailelerin, eğitim, sağlık, ulaştırma, haberleşme, eğlence ve kültür, eğitim ve diğer mal
ve hizmetlerle ilgili gereksinimlerini ya borçlanarak ya diğer zorunlu harcamalarından
kısarak ya da iki yöntemi birlikte kullanarak yapmak dışında bir seçeneği kalmıyor.
Vatandaşın bütçe açığı her geçen ay biraz daha açılıyor. Bütçe açığı büyüyen
çalışanların borçları da sürekli artıyor.
BORÇ ARTIYOR
Kamu çalışanlarının büyük bir bölümü yaşamını borçla çeviriyor. Büyük
bölümünü ücretlilerin kullandığı tüketici kredileri bu yılın ilk beş aylık döneminde 6,6
milyar lira daha artarak 312,8 milyar liraya çıktı. Tüketicilerin bankalara olan 77,8
milyar liralık kredi kartı borçlarının büyük bölümü de yine ücretlilere ait borçlardan
oluşuyor.
Tüketici kredisi ve kredi kartlarından ayrı olarak özellikle maaş hesaplarıyla
birlikte bankalar tarafından açılan kredili mevduat hesaplarının da çalışanlar için
önemli bir borçlanma aracı haline geldiği gözleniyor. BDDK’nın verilerine göre Mart
2016 sonu itibariyle vatandaşlar kredili mevduat hesaplarına 8,9 milyar lira borcu
bulunuyor.
Büyük bölümü ücretlilere ait olan vatandaşların bankalara olan borçları 400
milyar lirayı buldu.