Hemen umutlanalım mı?…

Necdet Buluz

Putin-Erdoğan görüşmesinin ilerleyen zaman içinde her iki ülke açısından önemli olacağını düşünüyoruz. Uçak krizi ile başlayan ve sıkıntılı bir dönem yaşanan ilişkilerde iyileşmeye doğru olumlu adımların atılmasını biz de büyük bir mutlulukla karşılıyoruz.
Zaten, baştan bu yana uçak krizi ile başlayan süreçte bu konuya hep değindik. Rusya ile olan ilişkilerin kopmasının gerek bölge, gerekse Türkiye için hiç de iyi olmadığını altını çizdik. Yanlış adımların atıldığına da değindik.
İki liderin görüşmesinin samimi bir ortamda ve ı-olumlu geçmesi sevindiricidir.
Ancak, ilişkilerin eskiye dönmesini de hemen beklememeliyiz.
Zaten, basın toplantısında Rusya Devlet Başkanı Putin bu konuda sorulan bir soruya “İlişkilerin kısa zamanda eski günlere dönmesi beklenmesin. Bu zaman alacaktır. İki ülke ilgilileri birçok alanda görüşmeler yapacaklar” yanıtını vererek eski günlere hemen dönülemeyeceğinin mesajını vermiştir.
Putin’in açıklamalarından da satırbaşları verelim. Hemen umutlanalım mı, umutlanmayalım mı karar sizlerin:
— Turizm konusunda kriz öncesi döneme dönülmesi için zaman lazım. Charter uçuşlarının yenden düzeltilmesi de bir zaman meselesi ama muhakkak olacaktır.
— Türk inşaat firmalarının, Türk vatandaşlarının Rusya’da çalışması yeniden başlatılacaktır.
— Ulaşım projeleri Türk inşaat firmaları tarafından yapılan projeler yeniden gündeme geliyor.
— İlişkilerin yeniden düzenlenmesi ilişkilerin eski haline dönmesini tabii istiyoruz. İlişkileri eskisine dönüştürmek için hükümetler arasında orta vadeli bir program hayata geçirme kararı aldık. Hükümetler arası komitelerin ve bakanlıklarımızın çalışmalarını takip etmenizi isterim. Bazı kararlar en kısa zamanda alınacak. Vize konusunun en kısa sürede çözülmesi lazım. Bu ekonomik işbirliğini de etkiliyor.

Ortadoğu uzmanı Alexander Shumilin’in şu açıklamasını da önemsiyoruz:
“Erdoğan Rusya’ya istediği için değil mecbur olduğu için geliyor. Kendi ülkesinde oldukça karmaşık bir durum içinde ve Erdoğan’ın yaptığı her şeye olumlu tepki veren tek kişi Vladimir Putin. Ancak düşmanlıktan dostluğa çabuk geçiş bütün alanlarda mümkün değil. Ekonomik sahada mümkün olabilir ancak askeri ve siyasi saha başka bir konu. Ankara NATO’dan tecrit edilmiş Moskova’yla yüzeysel bir ortaklıktan fazlasını inşa edemez”
Şimdi bazıları iki liderin buluşması ile her şeyin çözüldüğünü söylüyor. Bunu yanıltıcı buluyoruz. Turizmcilerin ve tarım sektörünün de hemen ayağa kalkmış olmasının da hayal kırıklığı yaratacağını görmekteyiz.
Hiç kuşkusuz görüşmelere olumsuz bakmayalım ama hemen de heveslenmeyelim.
Nitekim turizm sektöründe görüşmeleri değerlendirenlerin çoğu “2017 yılının iyi geçmesi için daha sıkı çalışma yapmamız gerekiyor “görüşünü yansıtıyor. “Her şeyin bir anda eskisi gibi olacağını sanmak da doğru değil” diye ekliyorlar.
TÜROFED Başkanı Osman Ayık, görüşmelere, gelişmelere ve konuya daha akılcı yaklaşıyor. Ortada çözülmesi gereken konuların çokluğuna değiniyor, kendisini dinleyelim:
‘İlk fırsatta beklediğimiz müjde charterlara olan izinlerin çıkması. Sanıyorum bu konuda bir sıkıntı olmayacak ve bu izinler çıkacak. Putin de bu konuda olumlu mesaj verdi. Benzer uygulama sanırım Rusya’da da var. Orada da devlet memurlarının yurtdışına çıkışlarıyla ilgili bir takım sıkıntılar vardı. Zaten bunların hepsi peyder pey olacak. Üstünde konuşulması gereken birçok konu var. Sadece charter krizi değil, bunun yanında memurların, askerlerin, polislerin yurtdışına çıkmasına kadar olan birçok alanda sıkıntılar var. Vize sorunu var mesela çok önemli konulardan bir tanesi bunların hepsi çözülecek sanırım.”
Konu hiç kuşkusuz turizmle sınırlı değil. Aynı zamanda turizmin kollarını da ilgilendiriyor. Bilindiği gibi Laleli esnafı da Rusya ile yaşanan krizden çok etkilendi. Laleli Esnafı, birçok vergi mükellefinin krizden bu yana semti terk ettiğini belirtiyor. Hala bir kısım dükkân sahibinin dayanmaya çalıştığını söylüyor.
Bir dükkân sahibinin şu açıklamalarına da dikkat:
“Türkiye ile Rusya arasındaki ticaret 30 milyar doları buluyor. Laleli sıcak paranın girdiği yerlerin başında geliyor. Buranın krizden etkilenmesi, Gaziantep’teki kumaş üreticisini de, İzmir’deki fabrikadan mal göndereni de, kısaca domino taşı gibi tüm Türkiye’yi etkiliyor. Biz ekonomik ilişkilerin tekrardan düzelmesini istiyoruz”
Özetle şunları ifade edebiliriz:
— Türkiye ve Rusya arasında ilişkilerin normalleşmesi konusunda açık bir uzlaşı var.
— Erdoğan ve Putin görüşmesinin ardından genel hava son derece olumlu.
— İki taraf da ilişkileri ileriye götürme konusunda kararlı.
necdetbuluz@gmail.com
www.facebook.com/necdet.buluz