Bir folklor efsanesi: Sedat Veyis Örnek…
Bir folklor efsanesi: Sedat
Veyis Örnek…
Necdet SİVASLI
Rahmetli İbrahim Aslanoğlu Hocam ile 1970-1980 yıllarında Sivas’ta Eski Tekel binasının arkasındaki evinde sıkça bir araya gelirdik. Aslanoğlu Sivas Folkloru Dergisini çıkarıyordu. Dergide 3 yıl boyunca Sivas folkloru ile ilgili araştırma yazıları yazma fırsatımız oldu. Aslanoğlu’nın Sivas’a ve Sivas folkloruna çok büyük katkıları olmuştur. Kendisi Tokat’lı olmasına rağmen, Sivas’a gönül bağı ile bağlı olduğunu da her zaman söylerdi.
İbrahim Aslanoğlu daha sonra Sivas’tan İstanbul’a taşındı. Sivas Folklorunu zor ekonomik koşullar altında ölümüne kadar burada çıkarma başarısını da gösterdi.
İşte, yine aramızdan erken ayrılan bir folklor ustası, efsanesi Sedat Veyis Örnek Hoca ile tanışmamız da Aslanoğlu’nun bu evinde olmuştu. Veyis Örnek, tam bir folklor adamı ve tutkunuydu. Ankara’daki bazı etkinliklerde de birlikte olduk. Bizden bir kuşak önceydi ve aramızdan da 51 yaşında ayrıldı.
Veyis Hoca geç yaşlara kadar aramızda olsaydı, eminiz çoklarımıza yol gösterici olacak, folklor çalışmalarında ve araştırmalarında çevresine, öğrencilerine ışık olacaktı. Çok daha eser bırakacaktı.
Yazar ve araştırmacı olarak kısa ömrüne çok sığdıran Sedat Veyis Örnek, soyadına yakılan örnek davranışları ile de büyük takdir, sevgi ve saygı toplamayı bildi. Yüksek öğrenimini İlahiyat Fakültesi’nde tamamladı. Almanya’da Tübingen Üniversitesi’nde Dinler Tarihi ve Etnoloji allarında doktora yaptı. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi’nde sırasıyla etnoloji asistanı, doçenti ve profesörü oldu.
Dönemin en etkili dergilerinden Varlık’ta yazmaya başladı. Su ve Türk Dili Dergileri’nde de öyküler, oyunlar ve çeviriler ile kendisinden söz ettirmeye başladı. Yanılmıyorsak, İbrahim Aslanoğlu’nun Sivas Folkloru Dergisi’nde de folklorla ilgili yazıları yayınlanmıştı.
1972 yılında İlkellerde Din, Büyü, Sanat, Efsane adlı araştırma kitabının döneminde çok büyük ses getirdiğini biliyoruz. Yine Etnoloji Sözlüğü’nü kültürümüze kazandıran isim oldu. Anadolu Folklorunda Ölüm adlı araştırma kitabını da yine 1971 yılında yayınladı. Budunbilim Terimler Sözlüğü’nü 1973 yılında, Türk Halk Bilimi kitabını 1978 yılında folklor dünyamıza kazandırdı.
Görüldüğü gibi Veyis Hoca, son derece verimli, kısa zamanda çok büyük eserleri ard arda verebilecek bir kültür ve birikime sahip görünüyor. Eğer, ömrü uzun olmuş olsaydı, Türk ve dünya folkloruna unutulmaz eserler bırakacak, katkı sağlayacaktı. Sivas’ta başlayan sıkı dostluğumuz ne yazıktır ki Ankara’da sürdürme fırsatımız beklendiği gibi olmadı. Aramızdan erken ayrılışının bunda çok önemli bir rolünün olduğunu söyleyebiliriz.
1927 yılında Zara’da doğan, 1980 yılında Ankara’da hayata gözlerini kapatan Sedat Veyis Örnek, her zaman Zara’lı olmaktan gurur duyduğunu da söylerdi. Hatta ilkokulu Sivas Dumlupınar’da okumuştuk, okul Başöğretmenimiz de Zara’lı Kâşif Eren’di. Hocamızla Kâşif Eren’in de kulaklarını çınlattığımız çok olmuştur.
Bunları niye gündeme getirdik, yazdık kısaca buna da değinelim:
Geçenlerde Ankara Üniversitesi’nden Doç Dr. Meryem Bulut ile görüştük. Türk folkloruna büyük hizmetleri olan hocalarını unutmamışlar. Folklor Edebiyat Dergisi’nin son sayısını “Sedat Veyis Örnek özel sayısı” olarak hazırlamışlar. Hoca ile ilgili dokuman toplayıp dergiyi zenginleştirmişler. Bize de bu içeriği zengin özel sayıyı ulaştırdılar, teşekkürü borç biliyoruz.
Bunun yanı sıra bir de anma etkinliği yaptılar. İlhan Başgöz Hocanın bu etkinlikte koşuşmacı olarak kürsüde yer alması da bu güzelliğe zenginlik katmış oldu.
Böylesine verimli, kendisini sevdirmiş ve yer edinmiş birinin unutulmamış olması son derece önemlidir. Öğrencilerinin bu çabalarına katkı sağlamayı biz de istedik. Bu yazıyı kaleme alarak küçük de olsa bir katkı sağlamayı düşündük.
Doç.Dr. Meryem Bulut ve ekibi, Sedat Veyis Örnek Hoca ile ilgili Sivas Cumhuriyet Üniversitesi’nde de bir etkinlik düzenleyerek Sivas’a da damgalarını vurdular. Bundan son derece mutlu olduğumuzu vurgulayalım. Böyle bir etkinliğin geç de olsa, Sivas’ta gerçekleştirilmiş olması önemlidir.
Burada hemen bir parantez açalım:
Sivas’ın böylesine değerlerine artık Sivaslıların da sahip çıkması, çeşitli etkinliklere imza atması gerekiyor. Sivaslılar, değerlerine ne kadar sahip çıkarsa, geçmişleri ile de gurur ve onur duyma hazzını tatmış olurlar. Her şey artık başkalarından beklenmesin.
Bu güzel insanı unutmayan, eserlerine sahip çıkan, çeşitli etkinliklerle anma nezaketini gösterenlere biz de içten teşekkür etmek istiyoruz. Sedat Veyis Örnek Hoca’ya gösterilen bu ilgi, kucaklama ve sevgi dolu halka, birçoklarına da örnek olur diye düşünüyoruz.
Sedat Veyis Örnek’i anarken, çok değer verdiğimiz ve saygı duyduğumuz İbrahim Aslanoğlu’nu da buradan anmış olduk. Geçmişteki anılarımız tazelendi. Geride böylesine güzel, unutulmaz ve örnek oluşturabilecek eserler ve iz bıraktıkları için de rahmetler diliyoruz.
Bu arada bizleri İbrahim Aslanoğlu ve Sedat Veyis Örnek Hocalarımızla tanıştıran amcamız Hüseyin Buluz’a da teşekkür ederiz.
necdetbuluz@gmail.com
necdetes@mynet.com
