Rusya yine bildiğiniz gibi…

Necdet Buluz

Rusya ile yaşanan uçak krizinden sonra bir bahar havası yaşanırken, ortaya yeni sorunların çıktığını görüyoruz. Rusya, üst düzey görüşmelerde her ne kadar iyimser bir hava sergilediyse de bugüne kadar verilen sözlerin yerine getirilmemesi kafalardaki soru işaretlerini de artırıyor.

Gerek Rus turist, gerekse Rusya’ya yaptığımız tarım ürünleri ihracatı bizim için son derece önemlidir. Ancak, bugün ortaya çıkan sorunlar Rus turistlerde beklenen patlamayı yapmadığı gibi, tarım ürünlerimizin ihracatında da kısıtlamalara yol açıyor.

Özetle turizm sektörü de, tarımcılar da Rusya’dan beklediklerini şu an için bulamadılar. İleride bu sıkıntılar giderilir mi, şu an için bu bilinmiyor.

En sıcak gelişmeye göz atalım:

Diplomaside ve tarımda başlayan gerilimin turizme sıçrama eğiliminde. Bu bağlamda Rusya’nın 24 Kasım 2015’te Türk F-16 savaş uçağının Rus savaş uçağını düşürmesinin ardından Türkiye’ye yönelik uygulamaya koyduğu yaptırım kararlarının başında yer alan ‘charter Uçuşları’nın yeniden yasaklanabileceği konuşuluyor.

Turizmiz için son derece önemsenen charter uçuşları konusunun hala açıklığa kavuşmamış olması da turizmcilerin beklentilerini kabusa döndürüyor.

Rusya Devlet Başkanı Putin, bu yönde bir adım atarsa, Rusya’dan Türkiye’ye gelen turist sayısı ciddi ölçüde azalacak. İlgililer, bu durumun Rus turist sayısında yaşanan yüzde 95’lik artışa rağmen geçen yıldan bile kötü performans sergileyen Türk turizmini baltalayacağını söylüyor. Çünkü, tarihinin en ağır krizini yaşayan Türk turizm sektörü, özellikle Antalya özelinde bu yıl umutlarını önemli ölçüde Rusya pazarına bağlamış durumda.

Türkiye ile Rusya arasında gerileme neden olan bazı gelişmeler var. Bu pürüzlerin ortadan kaldırılması da şu an için kolay olmayacak gibi görünüyor.

ABD’nin Suriye’ye füze saldırısını Ankara’nın desteklemesi, Türkiye’nin Rusya’dan ithal edilen tarım ürünlerine vergi koyması, Rusya’nın Türkiye’den yapılan tarımsal ürün ithalatının önündeki engelleri bir türlü kaldırmaya yanaşmaması, bunun yanında Rusya’nın Suriye’de PYD/YPG’ye açık destek vermesi Ankara-Moskova ilişkilerini gerginleştiren pürüzler olarak gösteriliyor.

Özellikle Antalya’daki turizm sektörü temsilcilerinin önemsediği charter seferleri ile gelişmelere kısaca göz atalım:

Bu çerçevede Rusya Federal Havacılık Kurumu’nun, Rus havayolu şirketlerine bir mektup göndererek Türkiye’ye charter uçuşların durdurulabileceği yönünde uyarıda bulunduğu iddia edildi.

Haberrus.com’da yer alan habere göre ise uyarı mektubunda neden olarak Türkiye’deki karmaşık iç siyasi durum gösterildi. Bu arada Rus haber ajansı İnterfaks da kendi kaynaklarına dayanarak ‘charter yasağının ihtimal dahilinde olduğunu’ belirtti. Kommersant gazetesi de, söz konusu uyarının ABD’nin Suriye’yi vurması sonrası Rusya-Türkiye ilişkilerinin gerginleşmesinin bir sonucu olduğunu iddia etti. Konu ile ilgili olarak bir Rus yetkili “Rusya havayollarına ait uçakların Türkiye’deki havaalanlarına charter seferlerinin geçici olarak durdurulabileceği uyarısı yapıldı” bilgisini verdi. Aeroflot Basın Sözcülüğü ise RBC ajansına, “Biz sadece tarifeli seferler yapıyoruz. Charter konusu bizi ilgilendirmiyor” yorumunu yaptı.

Antalya’ya charter seferleri düzenleyen Rossiya ve Ural Havayolları yetkilileri ise şu aşamada yorum yapamayacaklarını bildirdi. Gelişmeyi Facebook hesabından değerlendiren Rusya Savunma ve Güvenlik Komitesi Başkan Yardımcısı Klintseviç’in de bu bağlamda “Charter yasağı, hemen uygulamaya girecek değil, bir uyarı” şeklinde konuşması dikkat çekiyor.

Rusya Tur Operatörleri Birliği (ATOR) Başkanı Maya Lomidze ise şimdilik Türkiye’ye charter uçuş yasağı bulunmadığını söylüyor. Lomidze, “Türkiye’de 16 Nisan’daki siyasi gelişmelerle ilgili olarak ülkede olumsuz gelişmeler meydana geldiğinde muhtemel bazı gerginlikler yaşanması durumuna karşı konunun gündeme geldiğini tahmin edebiliriz” dedi.

Rus medyasına göre “Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın, Amerika’nın Suriye hava üssüne saldırısını destekleyip bu konuda görev almaya hazır olduklarını açıklaması Rusya ile düzelmeye başlayan ilişkilerin bozulmasına neden oluyor.”

Dikkat edilecek olursa Rusya Anadolu deyimi ile “ipe un seriyor.” Ortada alınan bir karar varsa bu uygulanır. Yoksa işi yokuşa sürmenin bir anlamı var mı? Demek ki Rusya, işi ağırdan alıyor. Bütün bu gelişmeleri alt alta koyup değerlendirdiğimizde artık Rusya ile eski günlere kolayca dönemeyeceğimiz gerçeği ile karşılaşıyoruz.

Daha önce domates başta olmak üzere birçok tarım ürünü için konulan yasaklamanın da kaldırılmamış olması da bir hayal kırıklığı yaratmıştı. Bugüne bakacak olursak, Rusya, halen Türkiye’den almayı vaat ettiği ürünlerin çoğunu almamakta direniyor.

Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci, Rusya’nın Türk tarım ürünlerine uyguladığı kısıtlamanın da ele alınacağı bir görüşme olacağını belirterek, “Takvim nerede ve kimin için uygunsa, nerede olursa olsun, bu anlamda görüşeceğiz. Yasaklarla hiçbir ülke kazanmaz, her iki ülke de kaybeder. Biri az kaybeder, biri çok kaybeder. Yasakların olmadığı bir ortamda her iki ülke kazanır” şeklinde görüşlerini yansıtıyor.

Görüşümüze gelince:

Trump ve ekibinin Suriye’deki Esad konusundaki görüşlerinin Türkiye ile paralellik göstermeye başlaması Rusya’yı rahatsız etmişe benziyor. Rusya, gelişmelere ve Türkiye’nin davranışlarına göre kendisine bir yön çizecektir. Bunun da zaman alacağını düşünüyoruz. Bu da hiç kuşkusuz hem turizmimizi hem de tarım ihracatımızı etkilemeye devam edecektir.

necdetbuluz@gmail.com