BEKAROĞLU’NDAN HASSAS ÇAĞRI

BEKAROĞLUNDAN HASSAS ÇAĞRI
Bekaroğlu: "TBMM'nin bütçe hakkı elinden alındı, hemen olağanüstü
toplanılmalıdır."

Haber:Hayati Akbaş

ANKARA-CHP İstanbul Milletvekili ve TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu Üyesi
Prof.Dr. Mehmet Bekaroğlu, TBMM tarafından Hükümet'e tanınan borçlanma limitinin
aşıldığını belirterek TBMM'yi olağanüstü toplantıya çağrılması gerektiğini söyledi. 
Cumhurbaşkanı Fuat Oktay'ın yanıtlaması istemiyle TBMM Başkanlığı'na
verdiği soru önergesinde Bekaroğlu, bütçe kanununun öngördüğü borçlanma
miktarının üzerine çıkılmasının TBMM'nin bütçe hakkının gaspı anlamına geldiğini
belirtti.
2019 yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu ve 4749 sayılı sayılı Kamu
Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Kanunla Hükümet'e verilen
toplam 90.106.456.230,00 TL’lik yasal borçlanma limitinin 2019 yılı Ağustos ayı sonu
itibarı ile 13.889.543.770,00 TL aşıldığını, bunun yasadışı olduğunu, Anayasa'nın 2,
87 ve 160'ıncı maddeleriyle de çeliştiğini ifade eden Bekaroğlu, Oktay'a "TBMM'yi acil
olarak olağanüstü toplantıya çağıracak mısınız?" sorusunu yöneltti.
CHP İstanbul Milletvekili Mehmet Bekaroğlu'nun önergesi şöyle:
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA
  Aşağıdaki sorularımın Cumhurbaşkanı Yardımcısı Sn Fuat OKTAY tarafından
cevaplandırılmasını arz ederim. 10.09.2019
 
“7156 sayılı 2019 Yılı Merkezi Bütçe Kanununun “Gider” başlıklı 1. maddesi;
MADDE 1 – (1) Bu Kanuna bağlı (A) işaretli cetvellerde gösterildiği üzere, 10/12/2003
tarihli ve 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanununa ekli;
a) (I) sayılı cetvelde yer alan genel bütçe kapsamındaki kamu idarelerine
949.025.615.000 Türk lirası,
b) (II) sayılı cetvelde yer alan özel bütçeli idarelere 73.771.848.000 Türk lirası,
c) (III) sayılı cetvelde yer alan düzenleyici ve denetleyici kurumlara 6.536.982.000
Türk lirası, ödenek verilmiştir.”
“Gelir ve Finansman” başlıklı 2. maddesi;
MADDE 2 –
(1) Gelirler: Bu Kanuna bağlı (B) işaretli cetvellerde gösterildiği üzere, 5018 sayılı
Kanuna ekli;
a) (I) sayılı cetvelde yer alan genel bütçenin gelirleri 867.296.403.000 Türk lirası,
b) (II) sayılı cetvelde yer alan özel bütçeli idarelerin gelirleri 11.179.800.000 Türk
lirası öz gelir, 63.704.956.000 Türk lirası Hazine yardımı olmak üzere toplam
74.884.756.000 Türk lirası,
c) (III) sayılı cetvelde yer alan düzenleyici ve denetleyici kurumların gelirleri
6.420.391.000 Türk lirası öz gelir, 116.591.000 Türk lirası Hazine yardımı olmak
üzere toplam 6.536.982.000 Türk lirası, olarak tahmin edilmiştir.

(2) Finansman: Bu Kanuna bağlı (F) işaretli cetvellerde gösterildiği üzere, 5018 sayılı
Kanuna ekli (II) sayılı cetvelde yer alan özel bütçeli idarelerin net finansmanı
80.250.000 Türk lirası olarak tahmin edilmiştir.”
“Denge” başlıklı 3. maddesi;
MADDE 3 – (1) 1 inci maddenin birinci fıkrasının (a) bendinde belirtilen ödenekler
toplamı ile 2 nci maddenin birinci fıkrasının (a) bendinde yer alan tahmini gelirler
toplamı arasındaki fark, net borçlanma ile karşılanır.”
hükmünü içermektedir.
4749 sayılı Kamu Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında
Kanunun 5. maddesinde ise;
“Borçlanma, ikraz ve garanti limiti
Madde 5- Malî yıl içinde 1 inci maddede belirtilen ilkeler ve malî sürdürülebilirlik de
dikkate alınarak yılı bütçe kanununda belirtilen başlangıç ödenekleri toplamı ile
tahmin edilen gelirler arasındaki fark miktarı kadar net borç kullanımı yapılabilir.
Borçlanma limiti değiştirilemez. Ancak borç yönetiminin ihtiyaçları ve gelişimi dikkate
alınarak, bu limit yıl içinde en fazla yüzde beş oranında artırılabilir. Bu miktarın da
yeterli olmadığı durumlarda, ilave yüzde beş oranında bir tutar, ancak
Cumhurbaşkanlığı kararı ile artırılabilir. Bütçenin denk olması durumunda da
borçlanma, anapara ödemesinin en fazla yüzde beşine kadar artırılabilir. Vadesinde
nakden ödenenler hariç, çeşitli kanunlara dayanılarak ikrazen ihraç olunan özel tertip
Devlet iç borçlanma senetleri bu limitin hesaplanmasında dikkate alınmaz.
Malî yıl içerisinde ikrazen ihraç edilecek özel tertip Devlet iç borçlanma
senetlerinin limiti her yıl bütçe kanunlarıyla belirlenir. Mali yıl içinde sağlanacak
garantili imkân ve dış borcun ikrazı limiti, yılı bütçe kanunuyla belirlenir.”
hükmü yer almaktadır.
Söz konusu hükümlerden de anlaşılacağı üzere, borçlanma limiti konusunda
yıllık bütçe kanunu ve ilgili 4749 sayılı Kamu Finansmanı ve Borç Yönetiminin
Düzenlenmesi Hakkında Kanunla yürütme organına verilen yetki; bütçenin gider ve
gelir rakam ve tahminleri ile ilişkilendirilmiştir. Bu durum 4749 sayılı Kamu
Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Kanununun gerekçesinde
de yer almaktadır.
Bu maddelere göre borçlanma limitinin 2019 yılı için hesaplanması:
Giderler……………………………..949.025.615.000,00 TL.
Gelirler………………………………867.296.403.000,00 TL.
Fark…………………………………..81.729.212.000,00 TL.
(4749 sayılı Kanunda belirtilen ilave limit artırımları (% 5+%5) dikkate
alındığında bu tutar üst limit olarak; 90.106.456.230,00 TL’ye ulaşmaktadır.
Ancak Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından yayımlanan Kamu Borç Yönetimi
Raporunun Ağustos sayısındaki Genel Bütçe Finansmanı Tablosunda yer alan
rakamlara göre Temmuz 2019 sonu itibarıyla net borçlanma tutarının
99.499.000.000,00 TL olduğu tespit edilmiştir.
Ayrıca Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından 06.09.2019 tarihinde web
sitesinde yayımlanan Hazine Nakit Gerçekleşmeleri Tablosuna göre Ağustos 2019

sonu itibarıyla Net Borçlanma Tutarı 104.006.000.000,00 Türk Lirasına ulaşmış
bulunmaktadır.)
5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun “Merkezi Yönetim
Bütçesinin Görüşülmesi” başlıklı 19. maddesi;
“Merkezî yönetim bütçe kanun tasarısının görüşülmesi
Madde 19- Türkiye Büyük Millet Meclisi, merkezî yönetim bütçe kanun tasarısının
metnini maddeler, gider ve gelir cetvellerini kamu idareleri itibarıyla görüşür ve
bölümler halinde oylar. Merkezî yönetim bütçe kanunu malî yıl başından önce Resmî
Gazetede yayımlanır. Kamu yatırım programı, merkezî yönetim bütçe kanununa
uygun olarak Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı tarafından hazırlanır ve anılan
Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren on beş gün içinde Bakanlar Kurulu
kararıyla Resmî Gazetede yayımlanır. Zorunlu nedenlerle merkezî yönetim bütçe
kanununun süresinde yürürlüğe konulamaması halinde, geçici bütçe kanunu çıkarılır.
Geçici bütçe ödenekleri, bir önceki yıl bütçe başlangıç ödeneklerinin belirli bir oranı
esas alınarak belirlenir. Geçici bütçe uygulaması altı ayı geçemez. Cari yıl bütçesinin
yürürlüğe girmesiyle geçici bütçe uygulaması sona erer ve o tarihe kadar yapılan
harcamalar ve girişilen yüklenmeler ile tahsil olunan gelirler cari yıl bütçesine dahil
edilir. Merkezî yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin bütçelerindeki ödeneklerin
yetersiz kalması halinde veya öngörülmeyen hizmetlerin yerine getirilmesi amacıyla,
karşılığı gelir gösterilmek kaydıyla, kanunla ek bütçe yapılabilir.” hükmünü
içermektedir.
Bu tespitlerden hareketle;
1- 2019 yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu ve 4749 sayılı sayılı Kamu Finansmanı
ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Kanunla verilmiş bulunan toplam
90.106.456.230,00 TL’lik yasal borçlanma limitinin Ağustos 2019 ayı sonu itibarı ile
13.889.543.770,00 TL aşılması hususunu nasıl değerlendiriyorsunuz?
2- Bu durum borçlanma limiti konusunda yıllık bütçe kanunu ve ilgili 4749 sayılı Kamu
Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Kanunla yürütme organına
verilen yetkinin; bütçenin gider – gelir tahminleri ve borçlanma rakamı ile
ilişkilendirilmesini tamamen ortadan kaldırması anlamına gelmemekte midir?
3- Yürütme organına Bütçe Kanunu ve 4749 sayılı Kanunla verilmiş bulunan
borçlanma yetkisinin aşımının nedeni nedir?
4- Mali disiplini de tamamen ortadan kaldıran bu yasal limit üstü borçlanma aynı
zamanda bir nevi hukuksuzluk, kural tanımama anlamına gelmemekte midir?
5- 4749 sayılı Kanunun 5. Maddesinin ikinci fıkrasında borçlanma limitinin yasal üst
sınır olarak öngörülen 90.106.456.230,00 TL’ye kadar artırılması ile ilgili olarak
öngörülen yasal prosedür uygulanmış mıdır? Bu konuda düzenlenen herhangi bir
Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi mevcut mudur?
6- İlave borçlanma ihtiyacının T.B.M.M.’ye sunulması gerekli bulunan “Ek bütçe
Tasarısı” yöntemi ile giderilmesini neden düşünmediniz? Bu durum “bütçe hakkı ”nın
T.B.M.M.’nin elinden alınması anlamına gelmemekte midir?

7- 2019 yılı içerisinde yasal borçlanma limitini aşan 13.889.543.770,00 TL.’lik
borçlanma dolayısıyla ek borçlanma yetkisi verilmesi için “Ek bütçe” yasa teklifinin
görüşülmesi amacıyla T.B.M.M.’ni hemen olağanüstü toplantıya çağırmayı düşünüyor
musunuz?
8- Borçlanma limitinin aşılması ile ilgili tasarruf Anayasanın 2, 87, 160. maddelerinde
yer alan hükümlere aykırılık taşımamakta mıdır?”