HALKIN ENFLASYONU MARTTA 2,9 OLDU

-HALKIN ENFLASYONU MARTTA 2,9 OLDU
-KORONAVİRÜS SALGINININ TÜRKİYE’YE DE SIÇRADIĞI MART AYINDA
ET, MEYVE, SEBZE VE MEYVE FİYATLARININ ETKİSİYLE GIDA
HARCAMALARI BİR ÖNCEKİ AYA GÖRE YÜZDE 2,9 ORANINDA ARTTI.
-BİRLEŞİK-KAMU İŞ’İN, EN ÇOK TÜKETİLEN 77 GIDA MADDESİNİ ESAS
ALIRAK YAPTIĞI ÇALIŞMAYA GÖRE GIDA FİYATLARINDA YILIN İLK
ÇEYREĞİNDEKİ TOPLAM ARTIŞ YÜZDE 9,7’Yİ BULDU.
-GIDA FİYATLARINDA SON BİR YILLIK ARTIŞ İSE YÜZDE 34,5 OLDU.

Halkın en yoksul kesiminin gelirinin büyük bölümünü ayırmak zorunda olduğu
gıda harcamalarında, Koronavirüs salgınının Türkiye’ye sıçradığı mart ayında bir
önceki aya göre yüzde 2,9 oranında artış yaşandı. Ocakta ayında da yüzde 4,2,
şubatta yüzde 1,9 oranında artan gıda fiyatlarında yılın ilki üç aylık dönemindeki
toplam artış ise yüzde 9,7’yi buldu.
Birleşik Kamu-İş Konfederasyonun Ar-Ge birimi KAMUAR’ın, Ankara’daki
pazar ve marketlerden fiyatlarını her ay düzenli olarak derlediği ve halkın en fazla
tükettiği 77 gıda maddesinden oluşan bir sepeti esas alarak yaptığı “halkın
enflasyonu” araştırmasının mart ayı sonuçları açıklandı. Araştırmaya göre söz
konusu sepet için harcanan para son bir yılda (Mart 2019’a göre) yüzde 34,5 arttı. 12
aylık ortalama fiyatlara göre artış ise yüzde 43,6 olarak hesaplandı.
Araştırmayla, gıda fiyatlarında yaşanan yükselişten en büyük zararı, gelirinin
büyük bölümünü gıdaya ayırmak zorunda olan ve enflasyona karşı herhangi bir
koruması bulunmayan ücretlilerin ve yoksulların yaşadığı gerçek enflasyonun
boyutunun ortaya konulması amaçlanıyor.

TÜİK’in en son açıkladığı Hanehalkı Tüketim Harcaması araştırmasına göre
2018 yılında Türkiye’deki en yoksul yüzde 20’lik kesim harcamalarının yüzde 28,7’sini
gıda için yaparken, en zengin yüzde 20’lik kesim ise gıdaya en yüzde 15,4 oranında
pay ayırdı. Gıdanın harcamalar içerisindeki payı Türkiye genelinde ise yüzde 20,3
olarak ölçüldü. TÜİK ise tüketici fiyatları endeksini hesaplarken gıdanın harcamalar
içerisindeki payını 2020 yılı için yüzde 22,77 olarak esas alıyor. Dolayısıyla gıda
fiyatlarında yaşanan artış ve azalışlar, harcamalarının büyük bölümünü gıdaya
ayırmak zorunda bulunan yoksulların enflasyonunu zenginlere göre çok daha fazla
etkiliyor.
Türkiye’deki aileler gıda için harcadıkları her 100 liranın 17,9 lirasını pirinç,
ekmek, bulgur, buğday unu, makarna ve şehriye gibi ürünlere harcıyor. Diğer ülkelere
göre miktar olarak çok az tüketilmesine rağmen, dünyanın belki de en yüksek
fiyatlarının geçerli olması nedeniyle et ve balık için yapılan harcamalar ise gıda
harcamalarının yüzde 22,4’ünü oluşturuyor. Süt, peynir, tereyağı ve diğer süt ürünleri
ile yumurtanın gıda harcamaları içerisindeki payı ise yüzde 13,4’ü buluyor. Türkiye’de
gıda için harcanan her 100 liranın 5,5 lirası tereyağı dışındaki yağlara,10,8 lirası
meyveye, 15,1 lirası sebzeye, 6,1 lirası şeker, reçel, bal gibi gıda ürünlerine, 3,1 lirası
çay ve kahveye, 3,6 lirası alkolsüz içeceklere, 2,2 lirası ise diğer gıda maddelerine
ayrılıyor.
Bu arada araştırmalara göre yoksullar gıda harcamalarının büyük bölümünü
ekmek, tahıl ve sebzeye ayırırken, zenginlerin gıda harcamalarının büyük bölümünü
et balık ve deniz ürünleri meydana getiriyor.
AYLIK FİYAT ARTIŞI
Martta, ekmek, un, bulgur, pirinç, makarna fiyatlarında bir önceki aya göre,
buğday unu ve bulgur fiyatlarına bağlı olarak yüzde 1,14 oranında azalış yaşanırken,
et-balık harcamalarında hem kırmızı hem de beyaz et fiyatlarındaki artışların etkisiyle
yüzde 5,3 oranında artış kaydedildi.
Martta süt ve süt ürünleri ile yumurta harcamaları yoğurt fiyatlarında yapılan
indirimler nedeniyle yüzde 1,27 oranında azalırken, katı ve sıvı yağ fiyatlarında ise
0,6 oranında yükseliş yaşandı.
Meyve harcamalarının yüzde 12,2 oranında arttığı martta sebze
harcamalarında ise bir önceki aya göre yüzde 6,8 oranında bir yükleşiş kaydedildi.

Şubatta yüzde 8,8 gibi yüksek bir oranda artan bakliyat fiyatlarında martta
değişiklik yaşanmadı. Salça, zeytin, bal, çay tuz ve benzeri gıda maddelerinden
oluşan diğer gıda fiyatlarında yüzde 1,4 oranında artış oldu.

Böylece gıda fiyatlarında şubat ayında şubat ayına göre yüzde 2,9 oranında
bir yükseliş yaşanmış oldu.

ARALIK 2019’A GÖRE DEĞİŞİM
Yılın ilk üç aylık döneminde ise gıda harcamalarındaki artış yüzde 9,7 olarak
hesaplandı.
Yılın ilk üç aylık döneminde ekmek, un, bulgur grubunda yüzde 1,7, et-balık
harcamalarında yüzde 11,3 oranında artış kaydedilirken, süt ve süt ürünleri ile
yumurta harcamalarında yüzde 2,6 gerileme yaşandı. Bu dönemde yağ fiyatları
yüzde 7,8, meyve fiyatları yüzde 20, sebze fiyatları yüzde 37,7, bakliyat fiyatları
yüzde 5,3, arttı. Diğer gıda maddelerine ilişkin harcamalarda ise yüzde 0,3 oranında
artış yaşandı.

SON BİR YIL
Gıda harcamalarında yıllık olarak ise (Mart 2019’a göre) yüzde 34,5 oranında
artış yaşandı.
Mart ayı itibariyle son bir yılda yılında ekmek, un, bulgur, makarna ve
benzerlerinin fiyatlarında yüzde 8,2, et-balık fiyatlarında 25,5, süt ve süt ürünleri ile
yumurta fiyatlarında yüzde 26,4 oranında artış yaşandı. Bir yıl öncesine göre göre
katı ve sıvı yağ fiyatları yüzde 21,8 oranında arttı. Meyve fiyatları yüzde 62,3

oranında, sebze fiyatları ise yüzde 59,2 oranında artış gösterdi. Bakliyat fiyatları son
bir yılda yüzde 32,1, diğer gıda fiyatları ise yüzde 33,8 oranında arttı.

YILLIK ORTALAMA
Sepete dâhil edilen ürünlerin son 12 aylık ortalama fiyatlarının bir önceki 12
aylık ortalama fiyatlarla karşılaştırılmasıyla hesaplanan 12 aylık ortalamalara göre de
gıda fiyatlarında yüzde 43,6 oranında artış yaşandı.
Yıllık ortalamalara göre ekmek, un, bulgur, makarna fiyatları yüzde 17,5, et ve
balık fiyatları yüzde 16, süt, süt ürünleri ve yumurta fiyatları yüzde 39,6, yağ fiyatları
yüzde 19,4, meyve fiyatları yüzde 80,3, sebze fiyatları yüzde 78,9, bakliyat fiyatları
yüzde 24,3, diğer gıda maddelerinin fiyatları da yüzde 43,6 oranında artış kaydetti.