Turizmdeki beklentiler…

Necdet SİVASLI

Koronavirüs belası her sektörde olduğu kadar en fazla da turizm sektörünü de vurdu. Turizmciler “Bu yıl turizmde kayıp yılı yaşayacağız” endişesi taşıyor. Ancak, Turizm Bakanı Ersoy’un şu açıklaması az da olsa yüreklere su serpti:

“Salgında 15 Nisan haftasında kırılım yaşanmasını bekliyoruz. Bu kırılmadan sonra salgının hızla düşüşe geçeceğini ve Ramazan Bayramı döneminde yerli turizmde hareketlenmenin de kısmi olarak başlayacağını söyleyebiliriz. Ramazan Bayramı için umudumuzu taze tutuyoruz.”

Bu tahminler şu an için tutar mı hiç kimse bilmiyor. Temennimiz, bunun gerçekleşmesi yönünde.

Türkiye için önemli gelir kaynaklarının başında gelen turizm, son yıllarda bölgesel çatışmalar, terör eylemleri ve 15 Temmuz darbe girişimi gibi nedenlerle kan kaybı yaşamıştı. Şimdi buna koronavirüs belası eklendi.

Her yıl havaların ısınmasıyla birlikte Mart ile Haziran ayları arasında kapılarını açan oteller, Corona virüsü salgını yüzünden kapalı duruyor.

Türkiye Seyahat Acentaları Birliği’nin (TÜRSAB) verilerine göre, 2020 yılı itibariyle Türkiye’de turistik tesislerdeki yatak sayısı 1,6 milyonu, oda sayısı ise 790 bini geçiyor

Kültür ve Turizm Bakanlığı ve Türkiye İstatistik Kurumu’nun verilerine göre, 2019’da toplam 51,7 milyon turist ağırlandı ve 34,5 milyar dolar gelir elde edildi. Sektör, 2020’ye bu trendin süreceği beklentisiyle, büyük umutlarla girmişti. Hatta “Turizmde altın yılımızı yaşayacağız” açıklamaları bile yapılıyordu.

Corona virüsünün oluşturduğu ekonomik zararı azaltmak için her ülke birbiri ardına önlem paketleri açıkladı. Türkiye de 100 milyar TL hacminde bir ekonomik önlem paketi duyurdu. Hükümetin aldığı önlemler arasında, nakit akışı bozulan firmaların kredi borçlarının anapara ve faizlerinin 3 ay süreyle ötelenmesi, bankalar yoluyla uygun kredi imkânı sağlanması, devlete ödenecek vergilerin ve SGK primlerinin ertelenmesi, kısa çalışma ödeneği ile faaliyetini durduran işyerlerindeki işçilere gelir desteği sağlanırken, işverenlerin de maliyetinin azaltılması gibi önlemler yer alıyor.

2023 Turizm Stratejisi’nde belirlenen 50 milyon turist, 50 milyar turizm geliri hedefinin bu yıl yakalanması planlarışu an için imkânsız duruma girdi. Çünkü küresel ekonomiye ağır darbe vuran Corona virüsü salgını Türkiye’de de turizmi etkisi altına almış bulunuyor.

Çeşme Otelciler Birliği Başkanı Yakup Demir, turizmimizin içinde bulunduğu bu sıkıntıları değerlendiren bir açıklama yaptı ve “Bu yıl 2023’ün testi olacaktı. Bakanımız ve bütün turizmciler yılın başında çok mutluydu. 2023 hedeflerini aşmayı bekliyorduk ama bu yıl için artık önümüz çok karanlık, Sezonun açılamaması yüzünden bir milyona yakın otel personeli işsiz. Hepsi kısa çalışma ödeneğinden yapılacak ödemeyi bekliyor. Ama ödeneğe yapılan müracaatlar bile henüz onaylanmamış durumda. Otelcilerle yaptığımız toplantılarda henüz kimseye ödeme yapıldığını da duymadım. Ne zaman ödeneceği net olarak açıklanmalı. Sıkıntı yaratan gecikme değil, belirsizlikler,” dedi. Demir, turizmde sezonluk çalışanların da aynı işyerinde 60 gün çalışmasının yeterli hale getirilmesiyle ödenekten aydalanabilecek” dedi.

Turizmimizin hangi noktada olduğunu daha yakından görmek için Yakup Demir’in açıklamalarına bakalım:

“Şubat’ın son günlerine kadar, özellikle yabancı misafirlerimiz açısından turizmde ciddi hareketlilik vardı. Yaklaşık yüzde 35 oranında yabancı turistte, yüzde 25 seviyelerinde yerli turistte erken rezervasyonları görünce, son on yılın en hareketli sezonuna gireceğiz dedik. Hatta salgın Türkiye’ye gelinceye kadar iptallerimiz de çok sınırlıydı. Gelince bir anda iptaller başladı. 25 Mart’ta Türkiye’deki rezervasyonların neredeyse hepsi iptal edilmişti.

Türkiye Otelciler Federasyonu (TÜROFED) Başkan Yardımcısı Mehmet İşler de otellerde tüm hazırlıkların durduğunu belirtti. Salgının tüm dünyayı etkisine alacağını tahmin edemediklerini söyleyen İşler, “Biz bunun daha önce SARS ve MERS virüslerinde olduğu gibi sınırlı çapta eriyip gideceğini düşündük. Ama hızla yayıldı. Sadece bizim değil, Avrupalı tur operatörlerinin de oradaki otellerin de tümünün belini büktü. Asıl bu krizden çıktığımız zaman, herkesin rakipleriyle eşit şartlarda bu mücadeleye hazır olması gerekiyor, Sektörün içinden gelen bir bakan olduğu için bizimle çok iyi bağlantı kurdu. Bakan’a çok kolaylıkla önlemlerde tespit ettiğimiz eksiklikleri arz edebiliyoruz. Ama bu önlemler ne kadar hızlı alındıysa, bunların sahada uygulanması bir o kadar yavaş gerçekleşiyor” diye görüşlerini yansıtıyor.

Turizmdeki sıkıntıları en aza indirebilmek için de bazı önlemler alınıyor. Sektörün hiç değilse nefes almasının sağlanmasına çalışılıyor.

Turizme dönük önlemler arasında ise, otel kiralamalarına ilişkin irtifak hakkı bedelleri ve hasılat payı ödemelerinin 6 ay süreyle, konaklama vergisi uygulamasının ise Kasım ayına kadar ertelenmesi bulunuyor. Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın, iptal edilen erken rezervasyonların avanslarının geri ödenmesi için seyahat acentelerine ve otellere sağladığı kredi finansmanının yanı sıra Bakan Ersoy, küçük çaplı acenteleri kapsamına alan uygun maliyetli bir banka kredisinin ve acente belgelerinin devredilebilmesine yönelik düzenlemenin de yakında devreye sokulacağını açıkladı.

necdetbuluz@gmail.com