“Hayat pahalılığı” dediğimiz…

“Hayat pahalılığı”

dediğimiz…

Necdet SİVASLI

Her ne kadar Türkiye İstatistik Kurumu (TUİK) enflasyon rakamlarını düşük göstermeye çalışıyorsa da biz yine de açıklanan resmi rakamlara inanmak durumundayız.

TÜİK, Ekim ayı enflasyon rakamlarını bu kez yüksek gösterdi. Buna göre Ekim’de enflasyon % 2,13 oranında artmış görünüyor.

Bu, hayat pahalılığının var olduğunu açık biçimde gösteriyor. Dolardaki artış, üretimdeki gerileme ve Türk Lirasındaki değer kaybı öyle görünüyor ki önümüzdeki günlerde çok daha tartışılacaktır.

TÜİK’e göre de enflasyon Ekim’de yüzde 2,13 arttı, yıllık bazda yüzde 11,89 oldu. Enflasyon, bir önceki yılın Aralık ayına göre yüzde 10,64, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 11,89 ve 12 aylık ortalamalara göre yüzde 11,74 arttı.

Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) Ekim’de aylık bazda yüzde 2,13, Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) yüzde 3,55 artış gösterdi.

TÜİK verilerine göre, Ekim ayı itibarıyla 12 aylık ortalamalar dikkate alındığında, tüketici fiyatları yüzde 11,74, yurt içi üretici fiyatları yüzde 9,11 arttı.

Aylık bazda TÜFE yüzde 2,13, Yİ-ÜFE yüzde 3,55 artış gösterdi. TÜFE, ekimde geçen yılın aralık ayına göre yüzde 10,64, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 11,89 yükseldi.

Yİ-ÜFE ise Aralık 2019’a göre yüzde 17,48, geçen yılın Ekim ayına göre yüzde 18,20 arttı.

TÜİK verilerine göre, Ekim ayı ana harcama gruplarında fiyat değişimleri belli oldu.

Ekim’de bu kategoride aylık bazda en yüksek artış yüzde 6,81 ile giyim ve ayakkabıda gerçekleşirken, bu grubu yüzde 3,03 ile gıda ve alkolsüz içecekler ve yüzde 2,45 ile ev eşyası takip etti.

Ana harcama grupları itibarıyla Ekim’de en fazla azalış yüzde 0,09 ile eğlence ve kültür grubunda oldu. Alkollü içecekler ve tütünde de yüzde 0,01 azalma gerçekleşti.

Eğitimde aylık bazda değişim olmazken, en az artış gösteren gruplar ise yüzde 0,23 ile haberleşme, yüzde 0,71 ile lokanta ve oteller, yüzde 0,88 ile sağlık oldu.

TÜİK’in açıkladığı Ekim ayı enflasyon verilerine göre, gıda enflasyonu yıllık yüzde 16,51 oldu. Taze meyve ve sebzede aylık bazda yüzde 7,54’lük bir artış yaşanırken, bu oran yıllık bazda yüzde 20’yi geçti.

İşlenmemiş gıdanın alt kalemlerine bakıldığında taze meyve ve sebzede aylık bazda yüzde 7,54’lük bir yükseliş gözlenirken, yıllık bazda yüzde 20,76 seviyesindeki artış kayıtlara geçti.

İşlenmiş gıdaların alt kalemlerine bakıldığında ise ekmek ve tahıllar grubunda aylık bazda yüzde 2,66 oranında artış gözlenirken, yıllık bazda yüzde 17,02 düzeyinde gerçekleşti.

Merkez Bankası’nın son enflasyon raporunda enflasyon beklentisi yüzde 12,1 seviyesine çekilmişti. Merkez Bankası’nın düzenlediği son beklenti anketinde ise yılsonu enflasyon tahmini yüzde 11,76 olmuştu.

Yeni Ekonomi Programı’na göre ise enflasyonda yılsonu gerçekleşme tahmini yüzde 10,5 olarak belirlenmişti.

Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, 29 Eylül’de 2021-2023 dönemi ile ilgili Yeni Ekonomi Programı’nı açıklamış ve aynen şunları söylemişti anımsayalım:

“Bu seneki Yeni Ekonomi Programı’nın ana temalarını ‘Yeni Dengelenme’, ‘Yeni Normal’ ve ‘Yeni Ekonomi’ olarak belirledik” diyen Albayrak enflasyon tahminleri için “İşsizliğin 2023’te yüzde 10,9’a düşmesini hedefliyoruz. Sırasıyla 2021 tahmini yüzde 12,9, 2022 tahmini yüzde 11,8, 2023 tahmini yüzde 10,9 şeklinde bekliyoruz. Enflasyon alanında sözleşmeli tarım ve girdi finansmanı ile gıda fiyatlarında istikrar sağlanacak. Enflasyonun 2020 sonunda yüzde 10,5 olmasını bekliyoruz. 2021 tahmini yüzde 8, 2022 tahmini yüzde 6 ve 2023 tahmini yüzde 4,9 şeklinde bekliyoruz.”

Soru şu:

Bu durumda memur maaşlarında artış olacak mı?

Yapılan değerlendirmeye göre olacak. Hesaplama ise şöyle:

Temmuz, Ağustos, Eylül ve Ekim ayında açıklanan enflasyon rakamları toplamı yüzde 4,61 oldu. Memurlar için şu an 0,61 enflasyon zammı oluştu.

Kasım ve Aralık ayı ile beraber oluşacak enflasyon yüzde 4’ü aşması durumunda memurlar, aşan miktarda enflasyon zammı alacak.

Memurlar, 2020 yılının ilk 6 ayı için yüzde 4 zammın yanında yüzde 1,75’de enflasyon farkı almıştı.

necdetbuluz@gmail.com