12 ARALIK ULUSLARARASI TARAFSIZLIK GÜNÜ

YAHYA AKSOY
BM Genel Kurulu’nun 71. meclisinde,Türkmenistan’ın öncülüğünde , 12 Aralık 1995 tarihinde
“Türkmenistan’ın Daimi Tarafsızlığı” kararnamesi 185 ülkenin oy birliği ile kabul edildi.Türkiye
Cumhuriyeti dahil onlarca ülke,kararın ortak sunucuları oldular.
3 Haziran 2015 tarihinde alınan yeni bir kararla,”Türkmenistan’ın daimi Tarafsızlığı” hukuki statüsü ve
pozitif tarafsızlığı pekiştirildi. 2 Şubat 2017 tarihli BM kararı ile dünya tarihinde ilk kez, 12 Aralık ”
Uluslararası Tarafsızlık Günü” olarak kabul edildi.
Bu karar,tarafsız Türkmenistan’ın yüksek uluslararası saygınlığının ve Türkmenistan’ın küresel barışı,
güvenliği ve sürdürülebilir kalkınmayı sağlamaya yaptığı büyük katkının küresel seviyede kabul
edilmesidir. Resmi belgede belirtildiği gibi, tarafsızlık milli politikası ilgili bölgelerde ve küresel seviyede
barışın ve güvenliğin pekiştirilmesine katkı sağlamakta.
Uluslararası Tarafsızlık gününü oluşturmaya yönelik başlangıç ,Türkmenistan Devlet Başkanı Sayın
Gurbanguly Berdimuhamedov tarafından Aralık 2015 tarihinde Türkmenistan daimi tarafsızlık statüsünün
20. yıldönümü dolayısıyla Türkmenistan başkentinde Aşkabat’ta düzenlenen Uluslararası konferansta
öne sürülmüştü.
Türkmenistan Devlet Başkanı, 7 Şubat’ta düzenlenen Bakanlar Kurulu meclisinde BM Genel Kurulu
tarafından ‘Uluslararası Tarafsızlık günü’ Kararnamesinin kabul edilmesi dolayısıyla halkına hitaben
konuşma yaptı.
Türkmenistan Devlet Başkanı Sayın Gurbanguly Berdimuhamedov, vatandaşlarını bu şanlı olay
dolayısıyla tebrik etmekle birlikte, 2 Şubat 2017 tarihinde BM Genel Kurulu 71. Meclisinde yukarıda
bahsedilen Kararnamenin kabul edilmesini özellikle belirterek, daimi tarafsızlık statüsünün tüm insanlık
açısından önemini bir kez daha vurguladı.
Türkmenistan, kendi uluslararası – hukuk seviyesine aynen sadık olmakla birlikte, tarafsız, barışsever ve
iyi niyetli komşuluk politikasını hayata geçiriyor, bu seviye Türkmenistan’ın dış politikasının temelini
oluşturuyor.
Türkmenistan’ın Ankara Büyükelçisi İşankuli Amanlıyev, 12 Aralık 1995’te Birleşmiş Milletler’in
“Türkmenistan’ın Daimi Tarafsızlığı” kararnamesini kabul ettiğini ve bu kararın uluslararası ilişkiler tarihi
açısından bir ilk olduğunu vurgulayarak, “Bu karar Türkmen devletinin barışsever politikasının dünya
camiası tarafından desteklendiğinin ve geniş bir kabul gördüğünün bir göstergesidir.” dedi.
Büyükelçi Amanlıyev, toplantıda yaptığı konuşmada, tarafsızlık denildiğinde akla Türkmenistan’ın
tarafsızlık statüsünün geldiğinin altını çizerek, “Bugünkü toplantımızın ana konusu Türkmenistan’ın
yakında kutlayacak olduğu ‘Tarafsızlık Bayramı’. Bu bayram aynı zamanda BM Genel Kurulu tarafından
onaylanmış ‘Uluslararası Tarafsızlık Günü’dür.” diye konuştu.
Türkmenistan’ın bağımsızlığının ilk günlerinden itibaren tarafsızlık ilkelerini dış politikasının temeline
oturttuğunun altını çizen Amanlıyev, Temmuz 1992’de Türkmenistan’ın Avrupa Güvenlik ve İşbirliği
Teşkilatının Helsinki Zirvesi’nde ilk defa pozitif tarafsızlığı dış politika yolunun temel içeriği olarak ilan
ettiğini hatırlattı.
Büyükelçi Amanlıyev, “12 Aralık 1995’ten itibaren Türkmenistan’ın anayasası gereğince Türkmenistan’ın
Tarafsızlığı Bayramı 22 senedir ülkemizde kutlanıyor.” ifadelerini kullandı.
BM tarafından kabul edilen tarafsızlık statüsünün Türkmenistan için çok önemli ve anlamlı olduğunun
altını çizen Amanlıyev, bu kararın uluslararası ilişkiler tarihi açısından bir ilk olduğunu vurgulayarak, “Bu
karar, Türkmen devletinin barışsever politikasının dünya camiası tarafından desteklendiğinin ve geniş bir
kabul gördüğünün bir göstergesidir.” diye konuştu.
Türkmenistan, Sovyetler Birliğinin dağılmasının ardından 27 Ekim 1991 tarihinde bağımsızlığını
kazanmış, bilahare “Türkmenbaşı” soyadını alan Saparmurat Niyazov, Devlet Başkanlığını üstlenmiştir.
Bağımsızlığının ilk yıllarında yaşanan önemli bir gelişme, 12 Aralık 1995 tarihinde BM Genel Kurulunda
alınan bir kararla Türkmenistan’a “Daimi Tarafsız Ülke” statüsünün tanınması olmuştur. Türkmenistan’da
tarafsızlık, devletin en önemli ilkelerinden biri olarak kabul edilmekte, dış politika bu statü temelinde
belirlenmektedir. Bu nedenle Türkmenistan, güvenlik ve askeri nitelikli ittifaklara katılmamakta,

topraklarında yabancı askeri üsler kurulmasına veya topraklarının yabancı askeri güçler tarafından
kullanılmasına izin vermemekte, tarafsızlık statüsünü zedeleyeceğini düşündüğü politikalardan
kaçınmaktadır.
Türkmenbaşı’nın 21 Aralık 2006 tarihinde hayatını kaybetmesinin ardından, dönemin en kıdemli
Bakanlar Kurulu Başkan Yardımcısı Gurbangulu Berdimuhamedov, 11 Şubat 2007 tarihinde yapılan
seçimlerle Türkmenistan’ın ikinci Devlet Başkanı seçilmiştir. Son olarak, 12 Şubat 2012 tarihinde yapılan
Devlet Başkanlığı seçimlerini Gurbangulu Berdimuhamedov ikinci kez kazanmıştır.
Berdimuhamedov’un iktidara gelmesinin ardından uygulanmaya başlanan “aktif tarafsızlık” ve “açık
kapılar” politikaları çerçevesinde Türkmenistan’ın ikili ve çok taraflı ilişkilerinde hareketlenme yaşanmış,
BM ve AGİT çerçevesinde çeşitli girişimlerde bulunmaya başladığı görülmüştür.
Türkmenistan’ın Girişimiyle 12 Aralık” Uluslararası Tarafsızlık Günü” olarak ilan edildi.
Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nun Kararıyla , her yıl 12 Aralık tarihi ” Uluslararası Tarafsızlık Günü
“olarak kutlanacak. BM Genel Kurulu, bazı devletler tarafından izlenen tarafsızlık politikasının,
uluslararası barış ve güvenliğin güçlenmesine katkıda bulunabileceğini hatırlattı.
Türkmenistan’ın etkili girişimleri ve öncülü sonucunda BM Genel Kurulu , 2 Şubat 2017 tarihinde aldığı
kararla, 12 Aralık tarihini” Uluslararası Tarafsızlık Günü” olarak kabul etmiştir. Her sene BM üyesi ülkeler
tarafından kutlanacaktır.
12 Aralık “Uluslararası Tarafsızlık Günü”, tüm dünyaya barış, dostluk ve işbirliği getirmeli ve savaşlar son
bulmalı,insanlığın gelişerek, barış içinde çağdaş bir hayat seviyesine kavuşması sağlanmalıdır.
YAHYA AKSOY