İPEK YOLU’NDA NEVRÛZ(1)

YAHYA AKSOY
Ulu İpek Yolu boyunca, kültürlerin kaynaşması ile dünya kültür zenginliğine, yeni değerler
eklenmiş ve İpek yolu kültür yolu olmuştur.Gelenek ve görenekler asırlarca yaşatılmaktadır.
Bunların en özgün olanı “ Nevrûz Bayramıdır”.Baharın müjdesi ve şarkısıdır. Yeniden doğuş
günüdür.Bu yeni gün mevsimlerin en bereketlisi baharın başlangıcıdır. Doğanın yeniden
doğuşu,insanın doğayla birlikte yeni bir mevsime ve hayata heyecanla ve umutla başlamasıdır.
Kışın yorgun ve sıkıntılı günlerini üzerlerinden atmak isteyen insanlar, Baharın başlangıcı
saydıkları 21-22 Mart günlerini geleneksel olarak binlerce yıldan beri şenliklerle karşılamakta,
umutlarını tazelemekte, doğa gibi hayata yeniden doğmaktadırlar. Bu düşünce ve felsefe ile
NEVRÛZ, bütün canlılarda ve insanda diriliş günü –doğuş günü-yeni gün olarak kabul
edilmektedir.
Gece ile gündüzün eşit olduğu 21 martı 22 marta bağlayan gece halk arasında yeni yılın, yıl
başının başlangıcı olarak kabul edilmektedir.
Su, toprak, ateş ve güneş kültü, insanlar için tarihi süreçte kutsal sayılmıştır. Bu değerleri doğal
güzelliklerle ve sevgiyle birleştiren insanlar “ulu gün- yeni gün” dedikleri 21- 22 martlarda
geleneklerini ve göreneklerini sergilemektedirler.
Doğanın mart ayında bütün canlılığını sergilemekte olduğu bir anda insanlarda bu canlılığa
oyunları,müzikleri, yemekleri ve şarkılarıyla katılmaktadırlar. Bu eşsiz günü, insanlar en çok
değer verdiği konularla örtüştürmektedirler.”Türk Ergenokon Bayramı, mart dokuzu, yen yıl, yıl
başı,Hz. Ali’nin doğum günü, Adem ile Havva’nın evlendiği gün, Nuh’un gemisinin kurtuluş günü
” gibi günler , hep nevruz’a raslatılmaktadır.
Orta Asya’da,Anadolu’da,dünyanı dört yanında yaşayan Türklerin, Kafkaslarda, Balkanlarda ve
Orta Doğuda yaşayan insanların, ve İranlıların yılbaşı olarak kabul ettikleri güne Nevruz-Yen
Gün denilmiştir.Bu tarih idari ve mali yönden başlangıç tarihi olarak ele alınmıştır.
Kaşgarlı Mahmut, ünlü “Divan-ü Lûgati-t Türk” adlı eserinde Nevruz hakkında bilgiler de
vermiştir:
Si-An’dan Tirana Tarihi İpek Yolu kitabımda İpek Yolu’nda Nevruz konusu belgelere dayalı
olarak ayrıntılı bir şekilde anlatılmıştır.Bilgi ve belgeler ışığında tarihe ışık tutulmuştur.
Nevrûzun temel felsefesi ve ifadesi, her alanda insanın ve doğanın yeniden doğuşudur..
Türklerin tarihleri boyunca baharın gelişini kutladıkları bilinmektedir.Zaman, zaman bu gelenek
bazı bölgelerde unutulsa da temel felsefesiyle yaşayıp gelmiştir.
Ulusun ulu günü, Navrûz, Baharın İlk günü,Novruz,Sultan-ı Nevruz, Mart Dokuzu gibi adlarla
anılmaktadır. Toplumsal birlik ve dayanışmaya katkılar sağlayan geleneksel bayramlar anlamına
ve özüne uygun bir şekilde kutlanmalıdır. Ulu İpek Yolu, nevrûz yolu olarak
adlandırılmaktadır.Bu yol boyunca bütün ülkelerde bu geleneksel bahar bayramı ,kendine özgü
bir anlayışla asırlardır kutlanagelmektedir. Kutlamalarda halk kültürünün tüm ayrıntıları
bulunmakta ve görülmekte.NEVRÛZ BAYRAMI kutlu olsun, Salgınlar son bulsun.Ülkemize ve
bütün dünyaya huzur, barış ve mutluluk getirsin.