EĞİTİM VE KÜLTÜR ABİDESİ Prof. Dr.İLHAN BAŞGÖZ’E VEDA

YAHYA AKSOY

Okyanusları aşarak hasta yatağında geçtiğimiz günlerde ülkesine ulaşan kültür deryası Prof. Dr. İlhan
Başgöz hocamız ,aramızdan 13 Nisan 2021 günü ayrılsa da gönüllerimizde, tarihi kayıtlarda,bilimsel
alanda örnek çalışmaları ve eserleri ile hep yaşayacak ve aydınlatmaya devam edecektir. Ruhu şad
olsun,Allah rahmet eylesin cennet mek’anı olsun. Ailesinin, bilim dünyasının,halk bilimcilerin ve tüm
öğrencilerinin ve sevenlerinin başı sağ olsun.
1994 yılında gittiğim, 1820 ‘de kurulmuş olan ABD Indiana (Bloomıngton) Devlet Üniversitesi
bölgesinde araştıma ve incelemelerde bulundum. İndiana Üniversitesi ile T.C.Kültür ve Turizm
Bakanlığı Halk Kültürlerini Araştırma ve Geliştirme Genel Müdürlüğü işbirliğinde Indiana Üniversitesi
salonlarında Türk El sanatları Sergisi düzenlendi. Anadolu kültür ve sanat eserleri altı ay süreyle
izleyicilerle buluştu.Ayrıca sanatkârlar uygulamalı atölye çalışmalarında eserlerini ürettiler.
Teşhir edilen 600’den fazla el yapımı eserlerle ile ilgili sanatkârlar, sergi salonlarında uygulamalar
yaparak sergiye renk kattılar. Hattatların, kök boya halı ve kilim dokuma sanatkârları, çini sanatı
ustalarının uygulamaları büyük ilgi ve heyecan yarattı ve binlerce insan tarafından aylarca ilgiyle izlendi
ve anlatıldı. Ülkemizin kültür, sanat zenginliği ABD izleyicisinde unutulmaz izler bıraktı.
Bir yıl önce tüm ABD kentlerine ilanlar ve broşürlerle duyurulan sergiyi öğrenen kültür, tarih ve sanat
meraklıları, ellerinde tanıcı broşürlerle sergiyi gezdiler, uzmanlardan bilgi aldılar,zanaatkârların
uygulamalarını izlediler ve siparişler verdiler. Sergiden sonra izleyicilerin evleri Türk halısı, kilimi, çinisi,
hat ve tezhipi,gümüş telkâri işleri, bastonları, ahşap Maraş işleri Vb. eserlerle adeta dolup taştı. Sergide
yer alan el sanatları, İndiana Üniversitesi arşivlerine Prof.Henry Glassie tarafından yıllarca süren bir
emek ve ilgi sonucunda kazandırılmış. Ankara’da 1993 yılında yapılan ” İpek Yolu Kongresi”nde, Prof.
Dr.İlhan Başgöz’e, Prof.Pertev N.Boratav’a ve Prof.Henry’e “Türk Kültürüne Üstün Hizmet Ödülü “verildi.
İndiana Üniversitesi halk bilimi öğretim üyeleri Prof.Dr. İlhan Başgöz ile Prof. Dr. Henry Glassie bu
çalışmalara öncülük ettiler. Çok değerli yardımları ve büyük katkıları oldu. Bilim adamları ile Kültür
Müstaşarı Prof.Dr. Emre Kongar’ın Konferanslarını çok sayıda bilim adamı ve sanat sever ilgi ve
beğeniyle izleyerek ayakta alkışladılar.
Altı ay süren ve binlerce izleyicinin katıldığı Türk El Sanatları Sergisi sonunda, İndiana Üniversitesi
öğretim üyesi Prof.Dr.Henry Glassie’ nin kaleminden ve Prof.Dr. İlhan Başgöz’ün yakın ilgisi ile İndiana
Üniversitesi ve T.C.Kültür ve Turizm Bakanlığı ortak Yayını olarak 600 sayfalık, İngilizce ve Türkçe
“Türk Elsanatlarının Bugünü” kitabı basıldı ve dağıtıldı. Kalıcı, etkili oldu ve çok büyük yankılar yarattı.
Sergiye gözlemci olarak katılan Türk ve ABD diplomatları ve basın mensupları , çok önemli, faydalı,
gerekli, etkin ve saygın bir sergi olduğunu ifade ederek önemli raporlar düzenlediler. Diplomasiye, kültür
ve sanat tarihine not düştüler. Bu belgeler Dış İşleri ve Kültür bakanlığı arşivlerinde.
Prof. Dr. İlhan Başgöz, bilim adamı olarak yurt içinde ve dışında çok büyük saygı ve takdirle
karşılandı.Uzun yıllar yüzlerce öğrenci yetiştirdiği İndiana Üniversitesinde arşivlerini 1994 yılında bize
gezdirdi.Gurur ve mutlulukla yaptığı öz verili halk bilim çalışmalarından örnekler gösterdi. Yunus
Emre’den Âşık Veysel’e, Karacaoğlan’dan Hacı Bektaş Veli’ye, Âşık Çırakman^dan, Seyrani’ye ve daha
yüzlerce ozanımıza,halk bilimciye uzanan yüzlerce araştırma, bilim ve ses kasetleri koleksiyonu vardı.
ABD de Türk kültürü Büyük Elçisi gibi saygın, seçkin ve bilimsel hizmetler vermekteydi. En büyük kanıtı
arşivlerini dolduran binlerce bilgi,araştırma ve belge bulunmaktaydı. Türkiye Üniversitelerinde de
dersler vermiş ve yılların birikimini aktarmıştır.
Tarih,folklor,edebiyat ve halk kültürü araştırmacılarının bulguları, belgeleri ve bilgileri, ulusal ve evrensel
boyutları ile insanlık tarihinin ortak kültür mirası olarak arşivlerde ve belleklerde yerlerini almaktadır.
Kızılderili atasözü “Bilgi mazidir, hikmet ise istikbâl” demekte. Rahmetli Prof.Dr.İlhan Başgöz bu alanda
eşsiz, saygın, seçkin ve üstün bir örnek olarak anıt eserleri ile yerini hep koruyarak gönüllerimizde ve
bilim dünyasında yaşayacaktır.Işıklar içinde uyusun .Anısı önünde saygı ile eğiliyorum.