EN PAHALI RAMAZAN !
Birleşik Kamu İş “Halkın Enflasyonu” Araştırması
Mart 2023
-GIDA FİYATLARI: TÜRKİYE EN PAHALI RAMAZANI KARŞILIYOR
-DÜNYADA GIDA FİYATLARI 10 AYDIR AZALIRKEN, TÜRKİYE’DE GIDA
FİYATLARI 34 AYDIR SOLUKSUZ ARTIYOR.
-EN FAZLA TÜKETİLEN 64 GIDA MADDESİNİN ORTALAMA FİYATI MARTTA
BİR ÖNCEKİ AYA GÖRE YÜZDE 5,2 ORANINDA ARTARKEN YILIN İLK ÜÇ
AYLIK DÖNEMİNDEKİ ARTIŞ İSE YÜZDE 19,5 OLDU.
-GIDA FİYATLARINDA GEÇEN YILIN AYNI AYINA GÖRE ARTIŞ İSE YÜZDE
119,3 OLARAK GERÇEKLEŞTİ.
-TÜRKİYE’NİN İÇİNDE BULUNDUĞU YÜKSEK ENFLASYON SÜRECİNE
GİRDİĞİ EYLÜL 2021’DE 100 LİRAYA SATIN ALINAN BİR GIDA SEPETİ İÇİN
BU YIL MART AYINDA 400 LİRA ÖDEMEK GEREKTİ.
Gıda fiyatlarında martta bir önceki aya göre yüzde 5,2 oranında artış oldu. Gıda
fiyatlarında Haziran 2020’de başlayan yükseliş eğilimi bu yıl mart ayında da sürdü ve
fiyatlar bir önceki aya göre yüzde 5,2 oranında arttı Dünya gıda fiyatları son 10 aydır
aralıksız azalırken Türkiye’deki kesintisiz artış süresi ise 34 aya ulaştı. Gıda fiyatlarının
yılın ilk üç ayında yüzde 19,5, son bir yılda da yüzde 111,9 oranında arttığı Türkiye tarihinin
en pahalı gıda fiyatlarıyla Ramazan ayını karşılamaya hazırlanıyor.
Birleşik Kamu-İş Konfederasyonu Ar-Ge birimi KAMUAR, fiyatlarını Ankara’daki
marketlerden düzenli olarak derlediği ve halkın en fazla tükettiği 64 temel gıda maddesinden
oluşan bir sepeti esas alarak hazırladığı gıda fiyatları endeksinin Mart 2023 sonuçlarını
açıkladı.
Araştırmayla, gelirinin büyük bölümünü gıdaya ayırmak zorunda olan ve enflasyona karşı
herhangi bir koruması bulunmayan, dar ve sabit gelirlilerin, ücretlilerin ve yoksulların
yaşadığı gerçek enflasyonun boyutunun tahmin edilmesi amaçlanıyor.
AÇLIK RİSKİ ARTIYOR
Yanlış ekonomik politikaların gıda fiyatlarında yol açtığı artış, açlık riskini giderek daha da
büyütüyor. Eylül 2021’den bu yana kamu çalışanları ve kamu emeklilerinin ücret ve aylıkları
enflasyon farkları da dâhil yüzde 141 oranında arttı. Asgari ücretteki artış yüzde 200 oldu,
işçi ve bağımsız çalışanların emekli aylıkları ise yüzde 132,2 oranında arttı. Faiz
indirimleriyle Türkiye’nin, yıllarca sürecek bugünkü enflasyon sarmalına sürüklendiği Eylül
2021’den bu yana gıda fiyatları ise yüzde 400 oranında arttı. Diğer bir ifadeyle Eylül
2021’de 100 liraya satın alınan bir gıda sepeti için bu yıl mart ayında 400 lira ödemek
gerekirken, kamu çalışanı ve emeklisinin Eylül 2021’deki 100 liralık geliri bu gün 241 lira,
asgari ücretlininki 300 lira, işçi ve bağımsız çalışan emeklisininki ise 232 lira oldu.
Dünyada gıda fiyatları son 10 aydır aralıksız olarak azalırken, Türkiye’de ise son 34 aydır
gıda fiyatları aralıksız artıyor. Türkiye artık özellikle yaz aylarında yaşamaya alıştığı gıda
fiyatlarındaki ucuzluğu 2020 yılından bu yana bir daha göremedi. Son 34 ayda Türkiye’de
gıda fiyatlarında yüzde 485,2 oranında artış yaşandı.
AYLIK FİYAT ARTIŞI
Martta, gıda fiyatlarındaki artışta yağ ve meyve dışındaki bütün harcama gruplarında
yaşanan yüksek oranlı zamlar belirleyici oldu. Aylık fiyat artışına en büyük katkıyı ise,
ekmek, pirinç un bulgur makarna, et ve süt ve süt ürünlerinin fiyatlarındaki artışlar yaptı.
Ekmek, pirinç, un, bulgur fiyatları, martta bir önceki aya göre yüzde 9,7 oranında artış
kaydetti. Et ve balık grubu fiyatlarında yüzde 10,1 oranında artış yaşanan mart ayında süt ve
süt ürünleri ile yumurta grubu fiyatları ise yüzde 4,4 oranında yükseldi. Yağ fiyatlarında ise
yüzde 0,3 oranında düşüş oldu.
Meyve fiyatlarının yüzde 2,5 oranında azaldığı martta sebze fiyatlarında, bir önceki aya göre
ortalama yüzde 1,3 oranında artış yaşandı.
Bakliyat fiyatlarının yüzde 3,9 arttığı martta, salça, zeytin, bal, çay, tuz ve benzeri gıda
maddelerinden oluşan diğer işlenmiş gıda fiyatlarında ise yüzde 1,3 oranında artış
kaydedildi.
Böylece, vatandaşlar mevcut gıda tüketim alışkanlıklarına göre seçilen 64 gıda
maddesinden oluşturulan gıda sepetini satın alabilmek için martta, bir önceki aya göre yüzde
5,2 oranında daha fazla para ödedi.
YILLIK DEĞİŞİM
Bu yıl martta geçen yılın aynı ayına göre ekmek, un, bulgur, makarna fiyatlarında
yüzde 85,2, et-balık fiyatlarında 95, süt ve süt ürünleri ile yumurta fiyatlarında yüzde 116
oranında artış oldu. Bir yıl öncesine göre yağ fiyatları yüzde 24,1 oranında arttı. Meyve
fiyatları yüzde 124,5, sebze fiyatları ise yüzde 235,4 oranında artış gösterdi. Bakliyat
fiyatları son bir yılda yüzde 68,7, diğer gıda fiyatları ise yüzde 96,6 oranında zamlandı.
Tarımsal girdi maliyetleri ve tarım ürünü üretici fiyatlarındaki artışlar gıda fiyatlarındaki
yıllık artışın önümüzdeki aylarda da üç haneli oranlarda kalmaya devam edeceğine işaret
ediyor.
YILLIK ORTALAMA ARTIŞ
Gıda fiyatlarındaki son 12 aylık ortalama fiyatlar esas alınarak yapılan hesaplamaya göre ise
151,1 oranında artış yaşandı.
Merkez Yönetim Kurulu
