YEMENİ

YEMENİ YAHYA AKSOY
“YEMENİMDE HARE VAR /YÜREĞİMDE YARE VAR…”
Toplumlar, yaşadıkları tarihi gerçeklere ve coğrafi koşullara göre ,yaşam şekillerini kendi kültürlerine ve inançlarına göre düzenlerler. Bir toplumun yaşam kültürü (folkloru) giyim ve kuşamına yansır. Hayat felsefesi, benliği, ruhu ve kimliği ile renkli ve ahenkli simgelerle-motifler ve şekillerle giyim-kuşamında kendisini gösterir.
Tarım ve hayvancılığı, hayatının büyük bir bölümünde yaşatan bozkır toplumu, coğrafi,sosyal,kültürel ve ekonomik gerçeklere göre şekillenir. Türkülerde hayat bulur.
“Yemenimde hare var/Yüreğimde yare var… veya “Mendilimde gül oya/Gülmedim doya doya…” ve daha yüzlerce türkünün verdiği mesaj yüreklerin sesi ve hayatın seyridir. Kültürel zenginliği anlatan türkü, şiir ve öykü gibi sanat ürünleri , görsel ve ruhsal duyarlılıklar yanında acı ve tatlı anıları dillendirirler.
Bugünlerde siyasette gündeme taşınan şapka, yemeni,kalpak gibi başlıkların tarihi bir geçmişi bulunmaktadır. Tarihi süreçte değişik zamanlarda kullanılan ve zaman zaman güncelliğini yitiren bu gibi başlıklar ve diğer giysiler, zamanın koşullarına göre tekrar gün yüzüne çıkmakta ve kullanılmaktalar. Bugün siyasi bayrak simgesi yapılması ve halkın bunlara ilgi göstermesinin temelinde yatan kültürel gerçeği, benliği, kimliği,özlemi ve umudu iyi okumak gerekir.
Gönül ve göz dolduran günümüz başlıkları ile tarihi geçmişte, hükümdarların ve halkın kullandığı başlıklar arasında zaman ve anlam farkı iyi tahlil edilmelidir.
Türkmen örgü ve dokumalarında olduğu gibi renklerde de bir millilik görülür. Ana ve ara renkler giyim-kuşama hayat ve kişilik kazandırırlar.Renklerin dili de kendileri gibi zengindir:
Üzüm karası,is karası, açık kara,sığırcık karası, kar beyazı süt beyazı,süt beyazı,kanarya sarısı, tütün sarısı, saman sarısı, al, bordo,vişne çürüğü,kiremidî, deniz mavisi, açık mavi, çağla yeşili,fıstıkî, cam göbeği,açık yeşil, koyu yeşil, barudî(ördek başıyeşili),açık pembe, gül kurusu,koyu pembe,çingene pembesi, yavruağzı, açık kahve, koyu kahve, gri,kuşuni,esmer(yağız),mor,doru, ak ve beyaz karışımı(alabula)Vb.renklerin derin anlamlarını halk kültürü içindeki yerini teker teker yorumlamak kitaplara sığmaz…
Oyalara, çoraplara , yastık yüzü motiflerine,taş ve ahşap bezemeler, şalvarlara, yeleklere,cepkenlere, yemenilere,mendillere,atkılara ve diğer giysilere yansıtılan gönül sesleri kültürel zenginliğin çok yönlü ifadeleridir.Her birinin güzel, güçlü ve köklü birer geleneği ve mesajı bulunmaktadır.
Si-An’dan Tiran’a TARİHİ İPEK YOLU, kitabımda Orta Asya’da giyim ve kuşam geleneği örnekleriyle anlatılmıştır.
Kadın Cumhurbaşkanı adayı’na, yine kadınlar tarafından gösterilen ilgi ve desteğin simgesi haline dönüşen yemeni armağanı, gönülden gelen bir halk desteğinin ifadesi olarak değerlendirilmelidir. Şapka da halk tipi bir lider arayışı ve özleminin işareti olarak değerlendirilmelidir.
Her yörede renk renk, motif motif süslenmiş yemeni armağanları ,Kadın yöneticilere duyulan hasreti, halkın kullandığı şapka da halka yakın bir lider özlemi ve umudunu sembolize etmektedir.
Bazı duygu ve düşüncelerin ifadesi sembollere yansıtılır.