7 NİSAN :DÜNYA SAĞLIK GÜNÜ

YAHYA AKSOY

Evde kal, sosyal mesafeye dikkat et,maske tak,elini sık sık yıka ve sağlık için hep birlikte tetbirli
ol…
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) Anayasası’nın yürürlüğe girdiği tarih olan 7 Nisan, ‘Dünya Sağlık
Günü’ olarak kutlanır. Dünya Sağlık Günü çerçevesinde her yıl yeni bir tema belirleyen Dünya
Sağlık Örgütü, söz konusu temaya yönelik uluslararası ve bölgesel etkinlikler düzenleyerek
konuyla ilgili çalışmalar yürütmektedir. Önerileri bilimsel verilere dayanır.
Dünya Sağlık Örgütü geçtiğimiz dönemlerde oyun bağımlılığını resmen bir hastalık olarak tanıdığını duyurmuştu. Fakat
Corona virüs salgını Dünya Sağlık Örgütü’nün fikrini değiştirmiş gibi görünüyor. Sosyal olarak aktif kalmak için oyun
oynanmasını tavsiye eden Dünya Sağlık Örgütü, insanların oyun oynayarak evde kalmasının Corona virüs salgınının
yayılımını durdurabileceğini paylaştı.
1950 ‘li yıllarda İbni Sina ile ilgili olarak Özbekistan’da çekilen bir filmde; Biruni (973-1050) ile İbni Sina (980-1037)
karşılaşmasında şu konuşlar geçmektedir:
Biruni: “Hoş geldiniz sizi epey zamandır görmek istemiştim.Sizi görmekten mutlu oldum.
İbni Sina uzakta durarak: “Hoş bulduk.Biliyorsunuz zamanımızda bulaşıcı bir hastalık olan veba salgını var. Bu illete
karşı herkes birbirinden uzak durmalıdır. Ellerini çok temiz tutmalı ve bir yere dokunmamalıdır.İyi beslenmeli ve
evlerinde kalmalıdır.Her türlü bulaşıcı hastalık ancak bunlarla önlenebilir.” Demektedir.
“İlim ve sanat takdir edilmediğiyerden göç eder,/Tozlar ve dumanlar olmasaydı adem oğulları bin yıl yaşarlardı “ diyen
dünyaca ünlü hekimler hekimi İbni Sina, bin yıl ötelerden bize ışık yutmaktadır.
Dünya Sağlık Örgütü (İngilizce: World Health Organization – WHO), Birleşmiş Milletler’e bağlı olan ve
toplum sağlığıyla ilgili uluslararası çalışmalar yapan örgüt.
Kuruluşu
1945 yılında ABD’nin San Francisco kentinde toplanan Birleşmiş Milletler Konferansı, bu dönemde bütün
halkların sağlığının, dünyada barış ve güvenliğin sağlanması açısından temel önem arz ettiğini kabul
ederek Çin ve Brezilyalı delegelerin bir “Uluslararası Sağlık Örgütü” kurulması amacıyla toplantı
düzenlenmesi oybirliğiyle kabul edilmiştir.
Birleşmiş Milletler (BM) Ekonomik ve Sosyal Konseyi, söz konusu toplantının hazırlanması için Belçikalı
Prof.Dr. Rene Sard başkanlığında 15 kişilik bir teknik komite oluşturmuştur. Teknik komite kısa bir süre
içinde toplantının gündemini saptamış, kurulacak uluslararası sağlık örgütü için anayasa taslağını
hazırlamış ve alınması gereken kararları belirlemiştir.
19-22 Temmuz 1946 tarihlerinde New York’ta düzenlenen Uluslararası Sağlık Konferansı’nda BM’ye üye 51
ülkenin temsilcisi ile Gıda ve Tarım Örgütü (FAO), Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO), Birleşmiş Milletler
Eğitim Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO), OIHP (Merkezi Paris’te bulunan Uluslararası Halk Sağlığı Bürosu),
PAHO, Kızılhaç, Dünya İşçi Sendikaları Federasyonu ve Rockefeller Vakfı temsilcileri Dünya Sağlık Örgütü
anayasasını oluşturmuşlardır.
DSÖ Anayasası 22 Temmuz 1946 tarihinde 61 ülkenin temsilcisi tarafından imzalanmıştır. DSÖ Anayasası
en az 26 üye ülke tarafından resmen kabulu ile yürürlüğe girmiştir. Bu süre içerisinde DSÖ işlevlerini yerine
getirecek bir ara komisyon seçilmiştir. Bu ara komisyon iki yıl süreyle DSÖ’nün görevlerini
yürütmüştür.Yugoslav Prof. Dr. Andrija Stampar başkanlığındaki ara komisyon tüm çalışmalarını
tamamlamış ve 26 üye ülkenin onayı 7 Nisan 1948’de gerçekleşmiştir.
DSÖ Anayasası’nın yürürlüğe girdiği 7 Nisan her yıl “Dünya Sağlık Günü” olarak kutlanmaya başlanmıştır.
Prof. Stampar başkanlığındaki ara komisyon DSÖ Genel Kurulu’nun 24 Haziran 1948 tarihinde toplanması
için tüm hazırlıklarını tamamladı ve genel kurul bir aylık çalışması için İsviçre’nin Cenevre kentinde BM
Sarayında 48 ülkenin temsilcileri ile toplandı. Genel Kurul (Asamble) bir aylık çalışmasını tamamladığında
üye sayısı 55’e çıkmıştır. Asamble sırasında DSÖ Genel Direktörlüğüne Kanadalı Dr. Brock Chisholm
seçilmiş, DSÖ’nün yıllık programı, personeli ve bütçesi onaylanmış, İcrâ (Yönetim) Kurulu’nu oluşturan 18
üye belirlenmiştir.
İlk genel kurulda ayrıca, bölgesel örgütlenme de tartışılmış ve oluşturulan komisyonun yaptığı çalışma
sonucu bölge ofisi kurulması kararlaştırılmıştır.
Bölge ofislerinin başlıca amaçlarından biri de DSÖ ile ulusal hükümetler arasında etkin bir ilişkinin
sağlanmasıdır.
DSÖ’ye, Mayıs 2000 itibarıyla 191 ülke üyedir ve 2 ülke de ortak üye durumundadır.

Görevleri
Örgütün amaçları vardır ve bu amaçları yerine getirmek için uygulanan görevler vardır:
Sağlık alanında uluslararası nitelik taşıyan çalışmalarda yönetici ve koordinatör makam sıfatıyla
hareket etmek.
BM, İhtisas Kuruluşları, sağlık idareleri, meslek grupları ve keza uygun görülecek diğer örgütlerle
fiili bir iş birliği kurmak ve sürdürmek.
Hükümetlere, istek üzerine, sağlık hizmetlerinin güçlendirilmesi için yardım yapmak.
Uygun teknik yardım yapmak ve acil durumlarda, hükümetlerin istekleri ya da kabulleri ile gereken
yardımı yapmak.
BM’in isteği üzerine, manda altındaki ülkeler halkı gibi özelliği olan topluluklara sağlık hizmetleri
götürmek ve acil yardımlar yapmak ya da bunların sağlanmasına yardım etmek.
Epidemiyoloji ve istatistik hizmetleri de dahil olmak üzere gerekli görülecek idari ve teknik
hizmetleri kurmak ve sürdürmek.
Epidemik, andemik vb. hastalıkların ortadan kaldırılması yolundaki çalışmaları teşvik etmek ve
geliştirmek.
Gerektiğinde diğer İhtisas Kuruluşları ile iş birliği yaparak kazalardan doğan zararları
önleyebilecek önlemlerin alınmasını teşvik etmek.
Gerektiğinde diğer İhtisas Kuruluşları ile iş birliği yaparak, beslenme, mesken, eğlence, ekonomik
ve çalışma koşullarının ve çevre sağlığı ile ilgili diğer bütün unsurların iyileştirilmesini kolaylaştırmak.
Sağlığın geliştirilmesine katkıda bulunan bilim ve meslek grupları arasında iş birliğini
kolaylaştırmak.
Uluslararası sağlık sorunlarına ilişkin sözleşmeler, anlaşmalar ve tüzükler teklif etmek,
tavsiyelerde bulunmak ve bunlardan dolayı Örgüt’e düşebilecek ve amacına uygun görevleri yerine
getirmek.
Ana ve çocuk sağlığı ve refahı lehindeki hareketleri geliştirmek, ana ve çocuğun tam bir değişme
halinde bulunan bir çevre ile uyumlu halde yaşamaya olan kabiliyetlerini artırmak.
Ruh sağlığı alanında özellikle insanlar arasında uyumlu ilişkilerin kurulmasına ilişkin her türlü
faaliyetleri kolaylaştırmak.
Sağlık alanında araştırmaları teşvik ve rehberlik etmek.
Sağlık, tıp ve yardımcı personelin öğretim ve yetiştirilme normlarının iyileştirilmesini
kolaylaştırmak.
Gerekirse diğer ihtisas kuruluşları ile iş birliği yaparak kamu sağlığı, hastane hizmetleriyle sosyal
güvenlik de dahil koruyucu ve tedavi edici tıbbi bakıma ilişkin idari ve sosyal teknikleri incelemek ve
tanıtmak.
Sağlık alanında her türlü bilgi sağlamak, tavsiyelerde bulunmak ve yardımlar yapmak.
Sağlık bakımından aydınlatılmış bir kamuoyu oluşumuna yardım etmek.
Hastalıkların, ölüm nedenlerinin kamu sağlığı uygulama metotlarının uluslararası
nomanklatürlerini tayin etmek ve ihtiyaca göre yeniden gözden geçirmek.
Teşhis yöntemlerini gerektiği kadar standart hale getirmek.
Yiyeceklere, biyolojik, farmasötik ve benzeri ürünlere ilişkin uluslararası normlar geliştirmek,
kurmak ve bunların kabulünü teşvik etmek.
Genel olarak Örgüt’ün amacına ulaşmak için gereken her önlemi almak.

YAHYA AKSOY