Turizm geliri çok önemli…
Turizm geliri
çok önemli…
Necdet B.SİVASLI
Turizmden elde edilen gelir, devlet bütçelerindeki delikleri kapatıyor. Durumu bu açıdan değerlendirdiğimizde turizmden elde edilen gelirin çok önemli olduğunu görürüz.
Türk ekonomisi sıkıntıda. İlgili bakanlar turizmden elde edilecek geliri önemsiyor. Bütçe açığının önemli bir bölümü turizm geliri ile kapatılacak.
Ancak şu gerçeğin altını çizelim:
Turizmciler sıkıntıda. Boğuştukları sıkıntılara çözüm bulunmasını istiyorlar. Bekledikleri desteği alamadıklarını da söylüyorlar.
Yeni sezonda turizmde patlama bekliyoruz.
Ancak, sektörde öyle sıkıntılar var ki, sektör temsilcilerinin bazıları 2024 sezonunun geçen sezondan daha zor geçceğini söylüyor.
Antalya’nın Manavgat ilçesinde yer alan Vonresort Hotels Genel Müdürü Osman Bakar, 2023 sezonunda Side Bölgesi olarak belirli pazarlarda tarihi karlılıklar ile sezonu kapattıklarını söyledi.
Vonresort olarak, Pax sayılarında 2019 yılını geçtiklerini ve 2024 rezervasyonlarında da Kasım ayı itibarı ile geçen yılın aynı ayına göre yüzde 400 oranında bir artış yakaladıklarını belirten Bakar şu ifadeleri kullandı:
“2023 yılının özeline bakarsak, Side Bölgesi haricinde beklentilerin yaşanmadığı bir yıl olduğunu söyleyebilirim. Karlılığımız, bizim özelimizde Side Bölgesi olarak sıkıntı yok, belirli pazarlarda tarihi karlılıklar olarak sezonu kapatıyoruz. Diğer bölgelerden aldığımız bilgiler doğrultusunda, Alanya, Kemer gibi destinasyonlar beklentilerin altında kalmış gibi gözüküyor. Biz Vonresort olarak baktığımızda, Avrupa’ya yatırımlar yaptık, alternatif pazarları büyüttük. Öngörülerimiz ile bunu yaptık. Bizim için iyi bir sezon geçti. Pax olarak da gelir olarak da 2019 yılını geçmiş durumdayız. Kurlar biraz daha destekleseydi gelirimiz daha da artacaktı ama biz 2023 yılı için planladığımız bütçenin üzerine çıktık. Artık 2024 yılına bakıyoruz. 2024 rezervasyonları da Kasım ayı itibariyle bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 400 artış gösteriyor. Dünyanın yakından takip ettiği bu savaş bunu nasıl etkiler bunu kimse ön göremiyor. Bizde açıkçası ön göremiyoruz. Avrupalı meslektaşlarımız ile yaptığımız görüşmelerde onlarında ön göremediklerini görüyoruz. Şu ana kadar savaşın Avrupa pazarına bir etkisinin olmadığını da görüyoruz. Rus pazarını herkes bekliyor. O pazarda da bu seneden farklı olacak gibi görünmüyor. Bu bakımdan Avrupa dediğimiz alternatif pazarlar önem kazanacak. Buralara yatırım yapan tesisler daha fazla pay alacak.”
Her şey dahil sisteminde gelen turistin otelden dışarı çıkıp gezmediğini ifade eden Bakar, daha sonra şu görüşleri yansıttı:
“Bizde yüksek sezonda beş bin civarında misafirimiz oluyor. Ama bunların yüzde biri dışarı çıkmıyor. Çoğu zaman hep diyoruz ceplerinde uçak bileti ile geliyorlar, çok fazla para ile gelmiyorlar diye. Ama biz oda-kahvaltı konseptinde çalışıyor olsaydık bu misafirlerin yarısından çoğu dışarı çıkacaktı ve bizim maliyetlerimiz ona göre olacaktı. Dışarıda esnaflarımız, bölgemiz daha fazla kazanacaktı. Turizme gelen para genele yayılabilecekti. Bu halen daha yapılabilir. Tabii ki bu zor süreç. Bunu yönetebilmekte zor, çok fazla arzımız var. Her sene arza yeni ilaveler geliyor ve her sene biz bunu yatırım planlarından görüyoruz. Her sene yedi sekiz otel ve ilave yataklar ekleniyor bunun üzerine ve üç dört seneden bu yana pazar kaybediyoruz. İşte Rus krizi, ondan önce Hollanda krizi, Avrupa krizi, derken dünyada bir enflasyonla mücadele de var, herkesin savaşlardan dolayı endişesi var. Örneğin Rusya başta olmak üzere birçok ülkede paralar devalue oluyor. Bizde olduğu gibi dünyada da mali kriz var. Talepte azalma var, arzda fazla oluyor. Önümüzde sıkıntılı bir dönem gözüküyor. 2024, 2023’ten daha zor bir yıl olacak. Genel müdürlere, satış müdürlerine yine çok daha fazla yükler binecek”
Turizm sektörünün kredi borçları artıyor. Turizmciler bir yandan da bu borçların alında eziliyor.
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) tarafından yayınlanan verilere göre, turizm sektörünün bankalara kredi borçları Ocak-Eylül 2023 döneminde 95,6 milyar TL arttı. Geçen yılki artış 72,3 milyar TL’ydi.
Turizm Databank’ın aktardığına göre dokuz ayda turizmde takibe düşen kredilerindeki miktar da 1,19 milyar TL yükseldi. Geçen yıl 1,66 milyar TL artmıştı. Aynı dönemde turizmin aldığı gayri nakdi krediler de 23,1 milyar TL arttı. 2022’deki artış 9,0 milyar TL’ydi.
Toplam turizm kredilerinden Antalya’nın aldığı pay 2022’de 44,4 iken 2023’te yüzde 42,9 oldu. İstanbul’un payı da 33,1’den yüzde 33,8’e çıktı. Muğla’nın payı yüzde 3,8, İzmir’in payı ise yüzde 1,8 oldu.
Zamanında ödenmeyen ve takibe düşen toplam kredilerin dağılımında İstanbul yüzde 47,2 payla öne çıktı. İstanbul geçen yıl yüzde 54,9 pay alıyordu. Takiplerde Antalya’nın payı ise yüzde 17,6’dan yüzde 21,6’ya çıktı. İzmir’in ve Muğla’nın payları yüzde 1,0 dolayından sabit kaldı.
Diğer illerde ise 8 puan artış oldu.